‘Tu sei la mia amica geniale, devi diventare la più brava di tutti, maschi e femmine’ – Lila Cerullo.
‘Jij bent mijn geniale vriendin. Ik wil dat je de beste wordt van iedereen.’
Niet alleen de uitgeverswereld, die koortsachtig de identiteit (m/v?) van de auteur Elena Ferrante wil achterhalen, maar ook het filmfestival van Venetië is dit jaar in de ban van de auteur van De geniale vriendin-cyclus. Vandaag (zondag 2 september) vindt namelijk de première plaats van de eerste twee afleveringen van de nieuwe HBO-serie De geniale vriendin. Het eerste seizoen bestaat uit acht afleveringen en maakt deel uit van een reeks van 32 afleveringen, die de vier delen van de cyclus van De geniale vriendin omvatten. De serie is een coproductie tussen RAI en HBO en de Italiaanse productiebedrijven Wildsite en Fandango, en zal vanaf november ook op de RAI te zien zijn.
Het ideale moment dus om, vooraleer de serie op het kleine scherm komt, de boeken van Ferrante nog eens uit te kast te halen of om er voor het eerst (of opnieuw) verslaafd aan te raken.
Laat je meeslepen door de ontroerende en intrigerende vriendschap tussen twee meisjes, Elena Greco (Lenù) en Raffaella Cerullo (Lila), die samen opgroeien in het naoorlogse Napels. De boeken bieden een inkijk in hun leven in een verwaarloosde wijk in de Vesuviusstad, een plaats zonder veel toekomstmogelijkheden die overschaduwd wordt door de maffiaclan Camorra.
In het openingsluik van de cyclus, De geniale vriendin, krijgt het hoofdpersonage Elena via een telefoontje te horen dat haar jeugdvriendin Lila spoorloos verdwenen is. Deze gebeurtenis vormt de aanleiding om een epos te schrijven over hun vriendschap.
Het eerste boek vertelt over de kindertijd en puberteit van beide meisjes. In eerste instantie loopt het leven van Lila en Elena relatief gelijk, maar de wil van hun ouders doet hun wegen gaandeweg uiteenlopen: Lila moet stoppen met studeren om in de schoenmakerij van haar vader te gaan werken. Ze droomt er echter van om zelf een eigen schoenenzaak te beginnen. Al haar kostbare tijd gaat naar het ontwerp van haar eerste paar schoenen. Elena krijgt wel de kans om verder te studeren, maar mag van haar ouders geen relatie hebben met haar grote liefde Nino Sarratore.
Het huwelijk van Lila vormt de overgang naar het tweede boek, De nieuwe achternaam. Nu Lila getrouwd is, zoekt ze steeds meer steun bij haar vriendin Elena, die op die manier kan meegenieten van de materiële luxe die het huwelijk van haar vriendin met zich mee brengt. Hoewel hun verbondenheid hecht lijkt, wordt die overheerst door bedrog en egoïsme. Een vakantie op het eiland Ischia is bepalend voor het verdere verloop van hun levens. Lila krijgt bovendien de kans om haar grote droom te verwezenlijken wanneer ze uitbaatster wordt van een schoenenwinkel met zelf ontworpen schoenen in het centrum van Napels. Elena daarentegen voelt zich hoe langer hoe meer vervreemden van Napels, maar ook van zichzelf. Tijdens haar hogere studies wordt ze geconfronteerd met haar bescheiden afkomst. Toch slaagt ook zij erin om haar droom waar te maken: ze geeft haar eerste boek uit.
In het derde boek, Wie vlucht en wie blijft, lijkt voor Elena plots alles mee te zitten: haar nieuwe roman blijkt een groot succes te zijn en ze trouwt met Pietro, een jonge professor aan de universiteit. Lila daarentegen is ondertussen gescheiden van haar man en krijgt te maken met het harde leven als arbeidster in een vleeswarenfabriek. Na de geboorte van Elena’s eerste kind verslecht haar relatie met Pietro. Ze reist naar Napels om de band met haar vriendin Lila opnieuw te versterken, maar ze voelt zich niet langer thuis in de wijk waar ze is opgegroeid. Bovendien blijft haar jeugdliefde Nino haar achtervolgen.
In het laatste boek van de reeks, Het verhaal van het verloren kind, beslist Elena om van Pietro te scheiden en terug te keren naar Napels. Daar wordt ze meteen geconfronteerd met enkele familiale problemen: haar zus heeft een relatie met maffioso Marcello Solara en haar moeder wordt ernstig ziek. Bovendien kiest haar geliefde Nino ervoor om zijn eigen gezin niet te verlaten. Haar vriendschap met Lila wordt inniger doordat ze beiden op hetzelfde moment een kind krijgen, maar toch blijkt het lot hen niet gunstig gezind.
De Napolitaanse romans van Ferrante zullen je van begin tot eind vasthouden, zoveel is zeker. Niet alleen slaagt Ferrante erin om bij elke verhaalwending verrassend uit de hoek te komen, maar het zijn vooral de personages Lila en Elena die de lezer telkens weten te boeien. Dat doen ze enerzijds met hun onverbeterlijke koppigheid en doorzettingsvermogen, die later veranderen in een soort van berusting. Zo nemen ze beslissingen om hun eigen milieu te ontvluchten en om hun kinderen een beter leven te geven, maar komen tot de conclusie dat niets zo moeilijk is om je aan je eigen afkomst te ontworstelen. Anderzijds is het vooral ook hun vriendschap die intrigerend werkt. Lila en Elena zijn niet alleen goeie vriendinnen, ze zijn terzelfdertijd elkaars grootste concurrenten en elkaars tegenpolen. Vooral Lila stelt hun vriendschap herhaaldelijk op de proef doordat ze haar vriendin steeds wil overtroeven. De nood van de meisjes om zich aan elkaar te kunnen spiegelen, verandert pas in de laatste twee romans in een hechte vriendschap.
Wees gewaarschuwd, 1700 pagina’s Lila en Elena later, weet je nog altijd niet voor welk personage je het meeste sympathie voelt. Misschien brengt de TV-serie daar wel verandering in?
De boeken van Elena Ferrante werden in het Nederlands uitgegeven bij De Wereldbibliotheek
***
Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Samen met Femke Demets delen wij via deze blog onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Wij hebben ervan genoten deze tekst te schrijven. Als je dit artikel leuk of interessant vond, deel het dan met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!
Reacties