8 maart: Internationale Vrouwendag. Maak kennis met vijf Italiaanse ‘prima donna’s’

Festa delle donne

Op 8 maart vieren we (sinds 1911) Internationale Vrouwendag. Ook in Italië gaat deze bijzondere dag niet onopgemerkt voorbij. President Mattarella ontvangt op 8 maart in het Quirinaal, zijn ambtswoning, traditioneel een uitgebreide delegatie vrouwen die zich op één of ander manier verdienstelijk hebben gemaakt voor de Italiaanse samenleving. We grijpen deze gelegenheid aan om even aandacht te besteden aan vijf uitzonderlijke Italiaanse vrouwen die elk op hun manier een stukje geschiedenis hebben geschreven.  

1. Elena Cornaro Piscopia, de eerste vrouw ter wereld die een universitair diploma behaalde 

Elena Cornara Piscopia

Vandaag is het de logica zelve dat vrouwen aan de universiteit kunnen gaan studeren. Dat was ooit anders. Elena Cornaro Piscopia (1646 – 1684), dochter van een adellijke familie uit Venetië was de allereerste vrouw ter wereld die een universitair diploma behaalde. Dat gebeurde op 25 juni van het jaar 1678 aan de Universiteit van Padua.  

Elena wou theologie studeren. Dat werd haar echter geweigerd omdat deze studie werd beschouwd als een vakgebied dat exclusief voor mannen was voorbehouden. Ze koos finaal voor filosofie en studeerde af met een proefschrift over Aristoteles dat ze volledig in het Latijn verdedigde voor de jury. Ze zou een voorbeeld worden voor latere generaties vrouwen die via hogere studies hun ambities wilden waarmaken. Op de hoofdzetel van de universiteit van Padua herinnert een beeld van Elena Cornara Piscopia aan deze memorabele gebeurtenis. 

2. Margherita di Savoia, de eerste koningin van Italië en de eerste vrouw die een pizza naar haar genoemd kreeg

Margherita di Savoia

Margherita di Savoia (1851-1926) was de echtgenote van koning Umberto I, de oudste zoon en troonopvolger van Vittorio Emanuele II. Omdat Umberto’s vader weduwnaar was toen hij koning werd, was het Margherita di Savoia die de geschiedenis zou ingaan als eerste koningin van Italië.   

Margeritha was bijzonder kunstminnend en steunde tal van kunstenaars en schrijvers. Ze engageerde zich ook actief in het Rode Kruis en andere goede doelen.

Haar naam blijft vandaag nog steeds onlosmakelijk verbonden met de bekende pizza Margherita, die naar haar is genoemd. Deze pizza met basilicum, mozzarella en tomaat (de kleuren van de Italiaanse vlag) werd haar voorgeschoteld door pizzabakker Raffaele Esposito toen de koningin en haar echtgenoot op vakantie waren in Napels. De pizza viel zo in de smaak van de koningin dat ze de pizzabakker later een persoonlijke bedankingsbrief schreef. Esposito, een man met gevoel voor marketing, noemde zijn creatie meteen ‘pizza Margherita’. De rest is geschiedenis.

3. Tina Anselmi, de eerste vrouwelijke minister in Italië 

Tina Anselmi (1927-2016) was als dertienjarig meisje tijdens de Tweede Wereldoorlog actief in de ondergrondse verzetsbeweging. Ze zou later haar ervaringen als jonge verzetsstrijdster neerschrijven in een aantal jeugdboeken. Na de oorlog studeerde Anselmi literatuur. Ze ging aan de slag als lerares en werd ook politiek actief in de Italiaanse christendemocratische partij. 

In 1968 werd ze voor het eerst verkozen in het Italiaanse parlement. In 1976 zou ze de geschiedenis ingaan als de eerste vrouwelijke minister in een Italiaanse regering. Ze werd eerst minister van Arbeid en later ook minister van Volksgezondheid.

Tina Anselmi leverde nog een andere merkwaardige prestatie: ze werd de eerste nog levende persoon die een eigen postzegel kreeg. Dat gebeurde in oktober 2016. Ze stierf enkele dagen later op 89-jarige leeftijd. 

4. Leonilde (Nilde) Iotti, de eerste vrouwelijke voorzitter van het Italiaanse parlement

Nilde Iotti

Leonilde Iotti (1920-1999) verloor op 14-jarige leeftijd haar vader en bracht haar jeugd in armoede door. Dankzij een beurs kon ze toch studeren aan de universiteit van Milaan. Tot 1946 werkte ze als lerares om zich daarna actief te gaan engageren in de Italiaanse communistische partij. 

Ze begon een geheime relatie met de 27 jaar oudere Palmiro Togliati, de toenmalige leider van de Partita Comunista Italiana. Van 1946 tot 1999 zetelde ze onafgebroken als parlementslid in de Kamer van Volksvertegenwoordigers. In 1979 werd ze de eerste vrouwelijke voorzitter van de Kamer, één van de belangrijkste functies in de Republiek. Ze bekleedde dit hoge ambt gedurende drie legislaturen, van 1979 tot 1992. Hiermee houdt ze nog steeds het record van het langste mandaat ooit als voorzitter van de Italiaanse Kamer van Volksvertegenwoordigers. In 2019 werd een prachtige, biografische film gewijd aan het leven en werk van Leonilde Iotti: La Storia di Nilde.  

5. Samantha Cristoforetti, de eerste Italiaanse vrouw in de ruimte 

Samantha Cristoforetti (geboren in Milaan in 1977) verwierf zich een plaats in de Italiaanse geschiedenisboeken als eerste vrouw in de ruimte. Deze vrouwelijke militaire piloot en luchtvaartingenieur maakte in 2014 deel uit van de bemanning van de missie van het Europese ruimtevaartagentschap (ESA) naar het International Space Station (ISS). Ze verbleef gedurende 199 dagen in het ruimtestation en vestigde daarmee niet alleen een Europees record, maar ook het record van de vrouw die het langst onafgebroken in de ruimte verbleef. 

Kennen jullie nog Italiaanse vrouwen die in dit rijtje thuishoren? Stuur ons dan gerust een berichtje.


Colophon PIC

Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Via deze blog delen wij onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Als je dit artikel leuk of interessant vindt, deel het dan gerust met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!

Reacties

Geef een reactie