Giorgio de Chirico, de Italiaanse vader van het Belgische surrealisme

14/03/2019 Reageer
De Chirico - cri d'Amour

In het BAM, het Museum voor Schone Kunsten in Mons (Bergen), loopt nog tot 2 juni de tentoonstelling ‘Giorgio de Chirico. Aan de wieg van het Belgische surrealisme’.  Het is de eerste grote tentoonstelling over de Chirico in België en dat eerbetoon komt niets te vroeg. De Italiaan Giorgio de Chirico oefende zo’n grote invloed uit op grote Belgische namen als René Magritte en Paul Delvaux dat hij gerust de geestelijke vader van het Belgische surrealisme mag worden genoemd. Magritte omschreef zijn eerste kennismaking met het oeuvre van de Chirico als ‘één van de meest ontroerende momenten van mijn leven’

De Chirico

Aan de hand van vierenveertig originele werken wordt de bezoeker ondergedompeld in de Chirico’s intrigerende en poëtische universum. Tussen de werken van de Chirico hangen ook een dertigtal schilderijen van Magritte, Delvaux en de minder bekende surrealistische kunstenares Jane Graverol. Uit die boeiende confrontatie blijkt pas echt hoe groot de invloed van de Chirico is geweest op het Belgische surrealisme. 

Neem voor je aan je verkenning van de zalen begint zeker de tijd om het uitgebreide interview met de kunstenaar te bekijken. In een 25 minuten durende zwart/wit documentaire zien we een guitige en schalkse de Chirico honderduit vertellen over zijn leven, zijn werk en zijn inspiratiebronnen. Hij maakt komaf met kunstcritici en hekelt op onnavolgbare wijze het snobisme van kunstenaars die zichzelf te ernstig nemen en hun mening aan anderen willen opdringen. Het interview verloopt in het Frans en is jammer genoeg niet ondertiteld. De rest van de tentoonstelling wordt wel volledig in het Frans, Nederlands en Engels toegelicht.

De Chirico

De werken zijn verdeeld over vijf zalen die elk een aspect van de Chirico’s oeuvre belichten. In ‘de oneindige ruimte van de droom’ zien we vooral werken waar vertrouwde objecten die niets met elkaar te maken hebben, samengebracht worden in een bevreemdende omgeving, waardoor de toeschouwer gedestabiliseerd wordt. Is dit droom? Of werkelijkheid?

De Chirico
Giorgio de Chirico – “L’incertitude du poète”
De Chirico
Links ‘Mobiliers dans la vallée’ van Giorgio de Chirico, rechts ‘Le cortège d’Orphée’ van Jane Graverol
De Chirico
Broederlijk op een rij (van links naar rechts): Giorgio de Chirico, René Magritte en Paul Delvaux

De tweede zaal leidt ons binnen in ‘een mysterieuze wereld van poëzie’. De Chirico schildert desolate Italiaanse pleinen die angstaanjagend kil maar toch kleurrijk en poëtisch zijn. Die theatrale sfeer van leegte en eenzaamheid vinden we ook terug in vele werken van Delvaux en Magritte.

De Chirico
Giorgio de Chirico – “Piazza d’italia con statua (Place d’Italie avec statue)”.
De Chirico
Giorgio de Chirico – “Cri d’Amour”

In zaal drie staat de Chirico als ‘pictor classicus’ centraal. Na jaren in de frontlinie van het surrealisme te hebben gestaan keert de Chirico in 1919 terug naar de veilige haven van de klassieke schilderkunst. Hij perfectioneert zijn techniek met stillevens en realistische (zelf)portretten.  Zijn ‘bekering’ tot de klassieke schilderkunst levert hem in de kunstkringen in Parijs de naam van ‘verrader van het surrealisme’ op, maar de Chirico is geenszins onder de indruk. Onder invloed van de Chirico zal ook Magritte later teruggrijpen naar het verleden en maar bepaald naar de kunst van Renoir.   

De Chirico
Giorgio de Chirico – “Nature morte dans un paysage champêtre”
De Chirico
Giorgio de Chirico – “Nu assis avec draperie rose et jaune”
De Chirico
Giorgio de Chirico – “Zelfportret in een park in een 16de eeuws kostuum”

Verder in de tentoonstelling gaan we ‘van de mythe naar de archeologie’. In de werken die we hier te zien krijgen, staan de mythologie, de architectuur en de beelden van de Oudheid centraal. Ook het werk van Delvaux en Graverol vindt volop inspiratie in de kunst en de mythologie van de antieke Oudheid.

De Chirico
Giorgio de Chirico – “Paard en zebra”
De Chirico
Giorgio de Chirico – “Offerande aan Jupiter”
Delvaux
Paul Delvaux – “L’aube sur la ville”

De tentoonstelling eindigt met ‘menselijke monumenten’. De Chirico ontwerpt figuren die half mens en half machine zijn. Ze tonen de existentiële twijfel en angst van de mens in een veranderde, industrialiserende wereld gedomineerd door materialisme en getekend door oorlog. Ook bij Magritte en Graverol zien we werken bevolkt door mysterieuze en macabere mannequins. Delvaux blijft herkenbare wezens schilderen, vrouwen vooral, maar ze zijn zo bleek en verstard dat ze wel marmeren beelden lijken…, mensen als monumenten.

De Chirico
Giorgio de Chirico – “De archeologen”
De Chirico
Giorgio de Chirico – “Het masker”
Magritte
René Magritte – “Dialogue dénoué par le vent”
Graverol
Jane Graverol – “Le salut du démiurge”
Delvaux
Paul Delvaux – “Le dialogue”

Praktische informatie: 

De tentoonstelling ‘Giorgio de Chirico. Aan de wieg van het Belgische surrealisme’loopt van 16 februari tot 2 juni 2019 in het BAM (Beaux-Arts Mons), Rue Neuve, 8 te 7000 Mons.

De tentoonstelling is geopend van dinsdag tot en met zondag, telkens van 10u00 tot 18u00.

Tickets: 9 EUR (volle prijs) / 6 EUR (gereduceerd tarief)

Meer info: www.bam.mons.be  

TIP 1: Heb je na het bezoek aan deze prachtige tentoonstelling honger gekregen, dan kunnen we je het vlakbij gelegen Italiaans restaurant L’impasto aanbevelen (Rue de Nimy, 6). Je eet er heerlijke, huisgemaakte pasta.

TIP 2: Verlaat de stad Mons niet zonder even met jouw linkerhand over het kopje te hebben geaaid van het bronzen aapje dat zich aan de voorgevel van het stadhuis bevindt. Naar verluidt zou dit je geluk brengen.

***

Team cosiddetto

Colophon - Segesta

Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Via deze blog delen wij onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Als je dit artikel leuk of interessant vindt, deel het dan gerust met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!

Reacties

Geef een reactie