Het Gallo-Romeins museum in Tongeren pakt opnieuw uit met een boeiende en verrassende tentoonstelling. De expo ‘De oudheid in kleur’ ontkracht een hardnekkig misverstand: de mooie marmeren beelden en tempels uit de klassieke oudheid zagen er helemaal niet smetteloos wit uit!

Wie ooit Griekse of Romeinse archeologische sites of musea bezocht, zal zich ongetwijfeld meteen blanke marmeren beelden of bouwwerken voor de geest kunnen halen. Wat weinigen weten is dat de originele versies helemaal niet marmer wit waren. Integendeel, ze waren levendig gekleurd. In de oudheid werden marmeren beelden inderdaad van kop tot teen beschilderd. Hetzelfde gold voor monumenten en tempels.

Het marmeren misverstand

Vandaag vinden we het wellicht zonde om dat mooie blanke marmer te bedekken onder een laag verf, maar in de oudheid dacht men daar helemaal anders over. Marmer werd door de Grieken en Romeinen vooral gewaardeerd omdat het een gebruiksvriendelijk materiaal was dat zich makkelijk liet bewerken en polijsten zodat het perfect beschilderd kon worden.

En beschilderd werden ze, de beelden, monumenten en gebouwen. Het liefst in felle en exuberante kleuren zodat ze al van ver de aandacht trokken. 

De tentoonstelling in Tongeren laat tientallen waarheidsgetrouwe reconstructies zien van beelden en architecturale elementen met de bonte beschilderingen waarmee ze zich ooit aan het publiek hebben getoond. Toegegeven, vandaag doet het absoluut kitcherig aan, maar ooit was dit de norm.

Er zijn overigens ook enkele originele kunstwerken te zien, in hagelwit marmer zoals we ze gewoon zijn, maar met duidelijk herkenbare sporen van de verf waarmee ze ooit bedekt waren. Het is op basis van deze sporen van de oorspronkelijke beschildering dat de Duitse archeoloog Vincenz Brinkmann en zijn echtgenote Ulrike Koch betrouwbare reconstructies hebben gemaakt van de beelden zoals ze er ooit moeten hebben uitgezien. Hun kunstwerken – want dat zijn ze – waren eerder al te zien in 26 toonaangevende musea, waaronder ook het Metropolitan Museum of Art in New York. Nu kan je ze dus in Tongeren bewonderen.

Zoals steeds heeft het museum er ook nu aan gedacht om de tentoonstelling kindvriendelijk te maken. Voor de jongste bezoekers is er een op maat gemaakt programma uitgewerkt, met een audiotour waarin de meest tot de verbeelding sprekende reconstructies aan bod komen. Via computerspellen verwerven de kinderen ook inzicht in de manier waarop beelden in de klassieke oudheid werden gemaakt. En in het atelier kunnen ze ten slotte ook zelf aan de slag met een marmeren tablet en kleuren.

Praktisch: de tentoonstelling ‘De oudheid in kleur’ loopt van 21 oktober 2023 tot en met 2 juni 2024 in het Gallo-Romeins museum in Tongeren (Kielenstraat 15). Check hier de openingstijden.

(Fotocredits: Gallo-Romeins museum)

---