De archeologische site van Alba Fucens, gelegen op bijna 1000 meter boven de zeespiegel en met de majestueuze berg Vellino als decor, is één van de mooiste en meest suggestieve van de regio Abruzzo. De opgravingen begonnen in het jaar 1949 door een team van Belgische archeologen onder leiding van Fernand De Visscher. Zijn inzet voor de site wordt geprezen op een gedenkschrift nabij de resten van de Tempel van Hercules.
Alba Fucens werd gesticht in 304 voor Chr. door Romeinse kolonisten na een beslissende overwinning op een lokale stam, de Equi, die hier eerder een nederzetting hadden gebouwd. Door zijn strategische ligging op een heuvel langs de Via Tiburtina Valeria, die Rome verbond met Aternum (het huidige Pescara), groeide de kolonie algauw uit tot een belangrijk handelscentrum.
Je bereikt de site langs de Via dell’Elefante, zo genoemd omdat langs deze weg twee voetstukken van standbeelden werden gevonden waarop een olifant stond afgebeeld. In het wegdek merk je nog de uitgesleten karrensporen.
Voorbij het kruispunt met de Via del Miliario, zie je links de resten van een grote zuilengalerij. Daarachter moet zich het forum hebben bevonden.
De muren van de lange, rechthoekige ruimte rechts geven de contouren aan van de basilica, de publieke ruimte waar in de Romeinse tijd administratieve en juridische zaken werden afgehandeld en ook handel werd gedreven.
Voorbij de basilica slaan we rechts af, de Via dei Pilastri in. Enkele van de zuilen waaraan deze straat haar naam ontleent, staan nog recht.
De volledige linkerzijde van de straat die zich voor jou uitstrekt, werd ingenomen door tabernae, winkels waar je allerlei producten kon kopen. De tweede winkelruimte is door de toonbank aan de straatzijde duidelijk herkenbaar als een thermopolium, waar de inwoners van de stad terecht konden voor een hapje en een drankje.
De meeste tabernae bestaan uit twee delen: een publieke ruimte vooraan en een aparte, afgesloten ruimte achteraan waar de voorraden werden bewaard.
Om de straat – met aan weerszijden hoge voetpaden – vlot te kunnen oversteken gebruikte men zware stapstenen (pondera). Verscheidene hiervan zijn nog goed bewaard en duidelijk zichtbaar. Deze stapstenen werden zo aangelegd dat de paarden- of ossenkarren ongehinderd en met lage snelheid doorkonden. Dergelijke stapstenen waren m.a.w. de voorlopers van onze zebrapaden en verkeersdrempels.
Voorbij de basilica, aan de rechterkant van de straat, stappen we het macellum binnen. Dit was een soort markplaats waar goederen werden verhandeld. Je ziet duidelijk dat deze marktruimte een cirkelvormige binnenplaats had, omgeven door kleinere handelsruimtes.
We keren terug naar de Via dei Pilastri en wandelen langs de thermen, de publieke baden aan onze rechterhand. Duidelijk herkenbaar is nog het hypocaustum, de Romeinse versie van de vloerverwarming die de temperatuur regelde in de lauwe en warme badruimtes.
Voorbij de thermen, nog steeds aan onze rechterkant, betreden we de resten van het heiligdom van Hercules. Dit bestond uit een grote open ruimte en een overdekte cultusplaats die was ingewerkt als een grote nis in het achterliggende thermencomplex. In deze ruimte bevond zich een indrukwekkend beeld van een zittende Hercules met een knots in de rechterhand en een offerschaal in de linkerhand. Dit bijzondere beeld kan je tegenwoordig bewonderen in het Archeologisch Museum in Chieti.
We verlaten het heiligdom langs de andere kant en zien aan de overkant van de Via del Miliario, de resten van een groot gebouwencomplex dat tegen de helling is aangebouwd. Aan de straatzijde bevinden zich opnieuw tabernae. Daarachter een gebouw dat mogelijk een grote woning (domus) was, maar gezien de omvang misschien eerder een collegium, een gebouw waar de ambachtsgilden hun kantoren hadden.
We vervolgen onze weg langs de Via del Miliario, zo genoemd naar de mijlpaal die zich even verderop bevindt, nabij de kruising met de Via dell’Elefante waarop we de site binnenwandelden.
Het grootste bouwwerk van de site hebben we echter nog steeds niet gezien. Daarvoor moeten we de heuvel opwandelen in de richting van de kerk die boven de site uitkijkt. Halverwege het pad omhoog volg je links een breed pad dat leidt naar de goed bewaarde resten van het amfitheater. De omvang ervan zegt iets over het belang dat Alba Fucens in de Romeinse tijd moet hebben gehad.
Als je nog wat energie in de benen hebt, wandel dan zeker nog even verder de heuvel op tot aan de kerk, de San Pietro ad Alba Fucens. De kerk dateert uit de twaalfde eeuw en werd gebouwd bovenop de fundamenten van een Romeinse tempel die gewijd was aan Apollo. Je zal de kerk normaal gesloten vinden, maar met wat geluk is er toevallig een vrijwilliger aanwezig die de deur opent en wat uitleg geeft. Wij hadden geluk en kregen ook de binnenkant te zien van de sobere maar daardoor juist prachtige kerk. Na een krachtige aardbeving in het jaar 1915 was ze vrijwel helemaal vernield. Ze werd echter prachtig gerestaureerd en in haar originele glorie hersteld. De zuilen en de Korintische kapitelen zijn afkomstig van de oude Romeinse stad. Het sierlijke cosmatenwerk op de preekstoel en op de gedraaide zuilen die de afsluiting vormen tussen de kerk en het koor verlenen de kerk een bijzondere schoonheid.
Praktisch: de archeologische site van Alba Fucens is gratis toegankelijk en is dagelijks geopend van zonsopgang tot zonsondergang.
Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Via deze blog delen wij onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Als je dit artikel leuk of interessant vindt, deel het dan gerust met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!
Reacties