Fraai gelegen op een hoogvlakte ten noorden van de stad Terni in Umbrië bevindt zich de mooie archeologische site van Carsulae.
De eerste nederzettingen verschenen hier reeds in de 9de eeuw v. Chr., maar de stad kwam pas echt tot ontwikkeling na de aanleg van de Via Flaminia, de Romeinse heirweg die in 220 v. Chr. werd aangelegd door consul Flaminius en die Rome verbindt met Rimini. De weg liep dwars door de stad en zorgde ervoor dat Carsulae kon uitgroeien tot een belangrijk handelscentrum. In de Romeinse keizertijd was het één van de belangrijkste steden van Umbrië.
De stad werd reeds in de 3de eeuw na Chr. grotendeels verlaten nadat enkele zware aardbevingen voor een ravage hadden gezorgd. Een kleine gemeenschap boeren en herders bleef tot in de middeleeuwen wonen tussen de ruïnes van de eens zo machtige stad. Nieuwe aardbevingen deden uiteindelijk ook de laatste bewoners vertrekken. In de eeuwen die daarop volgden raakte Carsulae in vergetelheid en dat zorgde ervoor dat latere archeologen de site in uitzonderlijk goed bewaarde staat hebben teruggevonden.
Een bezoek aan Carsulae begint in het kleine museum waar ook de biglietteria gevestigd is. Het museum biedt onderdak aan een bescheiden collectie met beelden, grafstenen en gebruiksvoorwerpen die op de site werden ontdekt. Eén van de meest merkwaardige vondsten is een loden grafkist die werd aangetroffen binnen een stenen sarcofaag net buiten de stadsmuren.
Vanaf het museum loop je een zacht glooiende helling af naar de archeologische site. Vanop de helling heb je een mooi uitzicht op de goed bewaarde resten van de antieke Via Flaminia en van de monumentale gebouwen die de weg flankeerden.
Het eerste gebouw op onze verkenning van de stad is het middeleeuwse kerkje gewijd aan Cosmas en Damianus. Het huidige gebouw dateert uit de 11de eeuw en is gebouwd op de resten van een Romeins gebouw uit de 1ste of 2de eeuw na Chr. De zuilen in de portiek en het binnenschip zijn afkomstig van antieke gebouwen rond het Forum.
Tegenover het kerkje treffen we de resten aan van een gebouwencomplex dat wellicht uit enkele aan elkaar grenzende woningen bestond. We zien nog duidelijk de drempels die toegang gaven tot de gebouwen, restanten van muren en mozaïekvloeren. Archeologen zijn nog volop bezig deze buurt bloot te leggen. Aan de straatzijde bevonden zich kleine winkelruimtes (tabernae) met gewelfde plafonds.
Even verderop, aan de rechterkant van de Via Flaminia, verrees ooit de basilica, een grote publieke ruimte waar handel werd gedreven. Je herkent vandaag nog duidelijk het grondplan met de halfronde apsis aan de achterzijde van het gebouw.
Links van de weg strekt zich het antieke forum uit. Aan de westzijde, de kant langs de Via Flaminia, werd het forum begrensd door een lange portiek met aan beide uiteinden een monumentale doorgang bestaande uit vier hoge bogen. Slechts één ervan staat nog recht.
Als je het forum opwandelt, dan zie je links de resten van twee vrijwel identieke tempels, gebouwd bovenop een hoog podium dat je via een monumentale toegangstrap kon beklimmen.
Aan de rechterzijde bevonden zich een aantal gebouwen met een politieke en administratieve functie. Het grootste gebouw bood wellicht onderdak aan de stedelijke senaat.
We vervolgen onze wandeling over de zware stenen van de licht afhellende Via Flaminia. Het is heerlijk wandelen in de schaduw van de hoge bomen en te beseffen dat het hier vele eeuwen geleden een komen en gaan was van marcherende legioensoldaten en van zwaar beladen ossenkarren van handelaars die goederen aan- en afvoerden. De sporen van die karren zijn overigens op bepaalde plaatsen in het wegdek nog goed te zien.
Rechts van de weg zijn hier en daar nog enkele schaarse resten te zien van de ateliers en werkplaatsen die zich aan deze zijde van de stad bevonden. Ongetwijfeld zitten hier in de bodem nog veel meer getuigenissen van de welvaart die Carsulae ooit moet hebben gekend.
Even verderop zien we de monumentale poort opduiken die ooit de noordelijke toegang tot de stad vormde. Oorspronkelijk moet ze drie bogen hebben geteld, maar alleen de centrale boog is overeind gebleven.
Net voorbij de poort treffen we links de restanten aan van enkele grafmonumenten die, zoals gebruikelijk was, buiten de stadsmuren werden aangelegd. Eén ervan is een groot cirkelvormig mausoleum, gebouwd bovenop een vierkante basis. Ook het kleine ronde torentje was een grafmonument.
We keren op onze stappen terug en ter hoogte van het forum lopen we naar links in de richting van de heuvel. Achter de basilica zijn nog de ruïnes zichtbaar van het amfitheater, waar ooit gladiatorengevechten en andere wedstrijden plaatsvonden. Slim gebruik makend van het terrein werd het opgetrokken rond een natuurlijke verzakking in de bodem zodat de zitbanken grotendeels tegen de omliggende helling konden worden opgebouwd.
Achter het amfitheater duikt het halfronde theater op, mooi gelegen tegen de flank van een heuvel. Ook bij de bouw hiervan werd handig gebruik gemaakt van de natuurlijke helling van het terrein.
Vanaf het theater voert een pad ons terug naar het museum. Op warme zomerdagen is het fijn om op het terras van de cafetaria nog even uit te blazen en te genieten van een verfrissend drankje vooraleer de terugtocht naar de even verderop gelegen parking aan te vatten.
Praktische info: de archeologische site van Carsulae is geopend van dinsdag tot zondag, telkens 9u30 tot 12u30 en van 13u30 tot 16u30. Gesloten op maandag. Om de site te bereiken neem je op de snelweg E45 Perugia-TernI de afrit Sangemini nord. Daarna volg je de pijlen naar de area archeologica di Carsulae.
Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Via deze blog delen wij onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Als je dit artikel leuk of interessant vindt, deel het dan gerust met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!
Reacties