Aan de noordkust van Sicilië, zowat halverwege tussen Palermo en Cefalù, bevindt zich de archeologische site van Himera. De stad werd rond 648 v.Chr. gesticht door Griekse kolonisten. Dankzij haar strategische ligging groeide de stad vrij snel uit tot een belangrijk handelscentrum. Himera was één van de meest westelijk gelegen Griekse steden op Sicilië en werd door de Carthagers, die het westelijke deel van het eiland beheersten vanuit o.m Panormus (het huidige Palermo) en Solunto als een bedreiging gezien.

In 480 v. Chr. vielen de Carthagers onder leiding van de veldheer Hamilcar de stad Himera aan, maar de Grieken wisten hen te verslaan, mede dankzij een grote troepenmacht die hen ter hulp werd gestuurd door de tiran Hiëroon van Syracuse. Als dank voor hun overwinning werd in de stad een grote tempel opgericht: de ‘Tempel van de overwinning’, die vermoedelijk gewijd was aan de godin Athena. 

Die tempel zou enkele decennia later, in 409 v. Chr., alweer vernield worden na een nieuwe aanval van de Carthagers, onder leiding van Hannibal Mago, de kleinzoon van Hamilcar. Als wraak voor de smadelijke nederlaag van zijn grootvader maakte Hannibal de volledige stad met de grond gelijk. Himera werd nooit meer heropgebouwd en raakte in de vergetelheid tot in 1861 tijdens archeologische opgravingen de ruïne van de tempel werd ontdekt. In de jaren die volgden werden nog veel meer vondsten gedaan. Ze maakten duidelijk dat Himera een gigantische stad moet zijn geweest die zich uitstrekte vanaf de haven aan zee tot de bovenstad hoog op de heuvel.

Wie vandaag de site bezoekt, krijgt enkel de tempel te zien en twee musea waar een groot deel van de vondsten werden ondergebracht.

Dorische tempel

De ‘Tempel van de overwinning’ was zonder twijfel het belangrijkste monument van de stad. Het gaat om een tempel in Dorische stijl. Hij telt zes zuilen aan de voor- en de achterkant en 14 zuilen aan de zijkanten. Je kan het grondplan nog goed herkennen als je door de tempelruïne wandelt.

Aan de buitenzijde was het gebouw versierd met kleurrijk beschilderde leeuwenkoppen. Een reconstructie daarvan krijg je te zien in het nabijgelegen museum Pirro Marconi (genoemd naar de archeoloog die de tempel blootlegde). In dit museum, ingehuldigd in 2016, worden voornamelijk vondsten getoond uit tempel zelf en uit de enorme necropool ten westen van de stad. Daar werden honderden graven ontdekt, onder meer van soldaten die gesneuveld zijn in de eerste slag bij Himera (in 480 v. Chr.).  Een curiosum in één van de vitrines is een ruggenwervel waarin nog een pijlpunt steekt. Aan de hand van een filmpje leer je meer over de veldslag die hier ooit werd geleverd.

Nog meer leeuwenkoppen die in Himera werden ontdekt kan je bewonderen in het archeologische museum in Palermo.

Antiquarium

Aan de overkant van de weg leidt een pad omhoog naar een groter museum, het Antiquarium. Dit museum werd in 1984 geopend. Verspreid over vier verdiepingen wandel je er langs een uitgebreide collectie archeologische vondsten uit tempels, publieke gebouwen, private woningen en graftombes die in en rond de stad Himera werden aangetroffen.

Op het einde is er ook een kleine sectie met amforen en ankers die op de zeebodem voor de kust van Himera werden ontdekt.

Door een raam langs het parcours kan je even binnenkijken in het magazijn waar nog duizenden vondsten liggen te wachten op inventarisering en verdere bestudering.

Gouden offerschaal

Het absolute pronkstuk van de collectie is Phiale Aurea di Caltavulturo, een gouden offerschaal uit de 4de of 3de eeuw v.Chr. Het gaat om een uitzonderlijk fraai bewerkt kunstwerk met verfijnde, gestileerde tekeningen van eikels, bijen en planten. Een minuscule inscriptie in Griekse lettertekens vermeldt het exacte gewicht van het kleinood (982,40 gram) en de naam van de eigenaar (Damarchos Akyrios).

Het gouden kunstwerk werd in 1999 na grondig speurwerk teruggevonden bij een rijke kunstverzamelaar in New York die het via een illegaal circuit van handel in clandestien opgegraven archeologische voorwerpen in het bezit had gekregen. Sinds 2010 kreeg het kostbare voorwerp een ereplaats in de collectie van het Antiquarium van Himera. 

In de nabijheid van het museum kan je nog enkele resten zien van gebouwen van de oude stad. In de wijde omgeving zijn nog veel meer dergelijke gebouwen door archeologen blootgelegd, maar deze zijn niet toegankelijk voor het publiek.

Eetadresje vlak bij de archeologische site

Tip: vlakbij de site kan je lekker eten bij Baglio Himera, een restaurant met een uitgebreide menukaart met zowel vis- als vleesgerechten en pizza’s. De bediening is er hartelijk en de goede reputatie trekt klanten uit de wijde omgeving aan.

  

---