Beklijvend. Dat woord vat wellicht nog het best het nieuwste boek van Paolo Giordano samen. Met ‘Het zwart en het zilver’ bevestigt de bekroonde auteur van ‘De eenzaamheid van de priemgetallen’ en ‘Het menselijk lichaam’ zijn talent. Meer nog, hij overtreft zichzelf. Met chirurgische precisie en trefzekerheid beschrijft Giordano in het boek de vreemde en intrigerende relatie van een doorsnee jong en Italiaans gezin tot hun oudere huishoudster, Signora A.
Giordano vertrekt vanuit een – zeker in Italië – zeer herkenbare en bijna stereotiepe situatie. Er is aan de ene kant een jong en onzeker koppel, Nora en haar man, de verteller van het verhaal. Samen met hun enig (en overbeschermd) kind Emanuele wonen ze in een appartement in de stad. Tegen de achtergrond van een onzekere economische situatie zoekt het jonge paar moeizaam een evenwicht tussen werk en gezin.
Aan de andere kant is er de even stereotiepe huishoudster, een oudere, ietwat stuurse weduwe, efficiënt en ervaren, zich vastklampend aan tradities en aan het geloof dat vroeger alles beter was. De weduwe, Signora A., doet haar intrede in het gezin omdat Nora ten gevolge van een moeilijke zwangerschap noodgedwongen het bed moet houden en weinig steun heeft aan haar werkende en huishoudelijk onbeholpen echtgenoot. Het is met frisse tegenzin dat het jonge koppel Signora A. binnenlaat in hun cocon. Temeer omdat ze op subtiele wijze erin slaagt het gezin haar eigen regels en patronen op te leggen. Toch raken de drie mensen, elk op hun manier, aan elkaar gehecht, mede ook door het zoontje Emanuele dat gezond en wel ter wereld komt en gaandeweg Signora A. als zijn oma gaat beschouwen.
Op een dag verandert alles. Signora A – inmiddels door het gezin bedacht met de koosnaam Babette – kondigt aan dat ze niet langer in dienst blijft. Pas later achterhalen Nora en haar man de reden voor haar plotse vertrek. Signora A. blijkt longkanker te hebben. Die mededeling valt het jonge koppel zwaar, zwaarder dan ze ooit zelf hadden durven vermoeden. Pas nu beseffen ze hoezeer Signora A. al die tijd een bindmiddel is geweest binnen het jonge en broze gezin. Nora en haar man zien zich geconfronteerd met de vaststelling dat ze, hoezeer ze ook in elkaar zouden willen opgaan, toch heel erg van elkaar verschillen… in hun dromen, in hun verwachtingen, in hun verdriet. De drie-eenheid die ze onbewust en ongewild al die jaren hebben gevormd lijkt uiteen te zullen vallen. Maar na de ‘crisis’ volgt uiteindelijk toch de ‘katharsis’. De hoofdpersonages beseffen en aanvaarden dat het onmogelijk is volledig zichzelf te blijven in een relatie en dat er onvermijdelijk water in de wijn moet worden gedaan om het samen vol te houden. Signora A. bleek al die jaren het water in hun wijn te zijn geweest. Voortaan zullen ze die rol zelf moeten waarmaken.
Wat deze roman, ondanks zijn stereotiepe vertrekpunt en de klassieke, grote thema’s van eenzaamheid, herinnering, liefde, dood en verdriet zo sterk maakt, is de fijnzinnige en trefzekere wijze waarop Giordano elke gedachte en elke dialoog van de hoofdpersonages weet te schetsen. Zelden een boek gelezen dat zoveel emoties zo accuraat en toch zo eenvoudig onder woorden wist te brengen. We kijken al uit naar het volgende boek want zoals wij het ervaren, gaan de literaire kwaliteiten van Paolo Giordano in stijgende lijn.
‘Het zwart en het zilver’ van Paolo Giordano is uitgegeven bij uitgeverij ‘De Bezige Bij’.
Voor meer info zie: http://www.debezigebij.nl/web/Zojuist-verschenen/Boek/9789023487197_Het-zwart-en-het-zilver.htm