De Italiaanse filmregisseur Alice Rohrwacher levert na het dromerige ‘Le Meraviglie’ opnieuw een poëtische film af die zich situeert op het ogenschijnlijk idyllische maar in werkelijkheid harde en genadeloze Italiaanse platteland. Achter de beelden van weidse heuvels en zonovergoten akkers gaat een rauwe werkelijkheid schuil van hard labeur en uitbuiting.
De film brengt het verhaal van de ontvolking van het Italiaanse platteland in het begin van de jaren ’80 van de vorige eeuw. Rohrwachter schetst op een treffende manier de omstandigheden die ertoe hebben geleid dat kromgewerkte, moegetergde en ontgoochelde boeren de riek aan de haak hingen en naar de steden trokken in de hoop daar een beter leven te vinden. Quod non. Alice Rohrwacher beschouwt haar film als een politiek manifest over de voorbije 50 jaar geschiedenis van Italië.
Ze vond haar inspiratie in het waargebeurde verhaal verhaal van Markiezin Alfonsina de Luna (rol van Nicoletta Braschi) die als een feodale grootgrondbezitter haar landgoed liet bewerken door arme boerenfamilies die ze als een soort slaven beschouwde.
De film is opgebouwd in twee delen. In het eerste deel bevinden we ons in Inviolata, een klein en geïsoleerd gehucht op het Italiaanse platteland, onder de loden hitte van de zomerzon. Dit is het verleden: de tijd waarin er werk was, regelmaat en sociale orde. Maar ook een tijd van uitbuiting, jaloezie en sluimerende conflicten. Het tweede deel speelt zich af dertig jaar later, in de stad onder de grauwe winterwolken. Dit is het heden. De boeren van toen zijn ouder geworden. Ze zijn vrijer dan voorheen, maar hun materiële leefomstandigheden zijn nauwelijks verbeterd. Ze zijn letterlijk omsingeld door de drukte van de stad, maar ze zijn ze meer dan ooit geïsoleerd en ontheemd. De gemeenschap die ze ooit waren, lijkt voor altijd verdwenen.
Eén persoon is echter door alle veranderingen heen dezelfde gebleven: Lazzaro. In de arme boerengemeenschap was de dromerige, naïef voor zich uitstarende Lazzaro het makkelijke mikpunt van spot voor zijn dorpsgenoten. Op hem konden ze hun opgekropte frustraties afreageren. Hij stond onderaan de pikorde in die genadeloze gemeenschap, waar slechts één regel gold: domineren of gedomineerd worden. De goedaardige Lazzaro lachte enkel en leefde zijn leven. In dat leven verschijnt plots Tancredi, de zoon van de markiezin. Het is het begin van een onwaarschijnlijke vriendschap.
Jaren later, in de stad, maken we opnieuw kennis met Lazzaro. Hij is fysiek niet veranderd en is nog steeds de vleesgeworden rust en goedheid. Hij is – in tegenstelling tot alle anderen – al die tijd zichzelf gebleven: compleet onthecht en vrij van alle negatieve gedachten en gevoelens. En dat is wat van hem de held en de overlever maakt.
De gelukkige Lazzaro houdt ons een ongemakkelijke spiegel voor. Natuurlijk is hij een rolmodel voor de moderne, jachtige mensen die wij allen zijn. Maar het ideaal van belangeloze goedheid dat hij ons voorhoudt, is onbereikbaar. Het is niet meer ‘van onze tijd’… en daarom willen we van Lazzaro af. Hij is een inconvenient truth, een ongemakkelijke waarheid.
Alice Rohrwacher bevestigt met deze mooie, maar moeilijke film haar reputatie van talentvolle en vernieuwende regisseur. De bekroning met de prijs voor het beste scenario op het filmfestival van Cannes was dan ook geheel terecht. Een pluim verdient Rohrwacher ook voor het feit dat ze erin slaagt om mensen zonder enige acteerervaring boven zichzelf te laten uitstijgen. Dat is zeker het geval voor Adriano Tardiolo, de 20-jarige hoofdrolspeler die in de rol van Lazzaro zijn allereerste filmervaring opdoet. Ook de 54-koppige boerengemeenschap die in het eerste deel van de film in beeld komt, bestaat overigens geheel uit mensen zonder eerdere acteerervaring. Steractrice Alba Rohrwachter, zus van de regisseur, maakt slechts in het tweede deel van de film haar opwachting. Maar wat een invalbeurt!
Lazzaro Felice loopt momenteel in de Belgische bioscopen. Wij gingen de film bekijken in StudioSkoop in Gent.
***
Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Samen met Femke Demets delen wij via deze blog onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Wij hebben ervan genoten deze tekst te schrijven. Als je dit artikel leuk of interessant vond, deel het dan met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!
Reacties