De Nederlandse journaliste Sanne de Boer onderneemt in haar boek Mafiopoli een zoektocht naar de ‘Ndrangheta, de machtigste maffia van Italië. Deze maffiaclan met haar machtsbasis in Calabrië geniet bij het grote publiek minder bekendheid dan de Siciliaanse Cosa Nostra en de Napolitaanse Camorra, die de meesten onder ons wel kennen via films als ‘The Godfather’ en televisiereeksen als ‘Corleone’ of ‘Gomorra’.

In de luwte wisten enkele criminele families uit Calabrië een misdaadimperium op te bouwen met vertakkingen over de hele wereld. Ze begonnen met ontvoeringen die losgeld opleverden, vervolgden met smokkel van sigaretten en zijn ondertussen actief in de internationale cocaïnehandel. Zo’n tachtig procent van alle cocaïne die tegenwoordig Europa binnenkomt, wordt door de ‘Ndrangheta gecontroleerd.  

Hoe konden eenvoudige boeren en herders uit het onherbergzame binnenland van een verpauperde Zuid-Italiaanse regio uitgroeien tot een wereldwijde criminele organisatie? Dat is de vraag die Sanne de Boer in haar boek wil beantwoorden. Haar verhaal begint in de winter van 2006, toen ze Nederland achter zich liet en haar intrek nam in een klein kustdorpje in Calabrië. Enkele dagen voor haar komst was in het dorp de vrouw van een maffioso doodgeschoten. De kogelregen was voor haar man bedoeld. Dat kwam de auteur pas later te weten.

In het begin beleefde Sanne de Boer haar verblijf in het dorp als een klassieke Italiaanse droom. Ze genoot van het uitzicht op de azuurblauwe zee, de praatjes met de dorpsbewoners en de lekkere keuken. Maar algauw leerde ze ook die andere, duistere kant van Calabrië kennen.  

Aan de hand van krantenartikels, eigen research en interviews met protagonisten uit de strijd tegen de ‘Ndrangheta schetst ze een onluisterend beeld van hoe het eraan toegaat achter de gesloten deuren en luiken van de lokale maffiaclans.

Beklijvend zijn vooral de getuigenissen van de zogenaamde pentiti of spijtoptanten. Eén van hen is Luigi Bonaventura. Hij groeide op in een maffiafamilie en leerde als kind al schieten met zware wapens. Na lange tijd op de achtergrond te zijn gebleven kwam hij, na interne afrekeningen die enkele van zijn familieleden het leven kostte, uiteindelijk zelf tegen wil en dank aan het hoofd van de clan. Dan beseft hij dat hij zijn eigen kinderen zo’n leven wil besparen en hij besluit met de politie te praten. Sindsdien leeft hij met zijn vrouw en kinderen ondergedoken.

“De ‘Ndrangheta is een onkruid dat overal wortel kan schieten, een politiek-economische plaaggeest die ook op andere plekken blijft hangen – de plaatselijke bevolking hoeft daarvoor niet per se kansarm of monddood te zijn“

Uit een interview met professor Enzo Cicconte, een academicus gespecialiseerd in de geschiedenis van de Italiaanse maffia, komen we veel te weten over de geheime rituelen en gebruiken binnen de ‘Ndrangheta. Zo leren we dat wanneer er in een maffiafamilie een jongetje wordt geboren er vaak een mes en een sleutel in het wiegje worden gelegd. Grijpt de baby eerst naar het mes, dan wordt hij later gegarandeerd een voorbeeldige maffioso. Als hij aanstalten maakt om naar de sleutel te grijpen, symbool voor de gevangenis waar hij mogelijk ooit zal belanden, dan zorgt de vader er wel voor dat de aandacht van de baby eerst naar het mes gaat.   

Dit en vele andere verhalen maken van het boek een bijzonder interessante en meeslepende verkenning door een duistere en onbekende wereld die een verregaande invloed heeft op de samenleving in Italië en, meer dan we beseffen en erkennen, ook elders in Europa. Zelfs bij ons.

Mafiopoli. Een zoektocht naar de ‘Ndrangheta, de machtigste maffia van Italië,  Sanne de Boer. Uitgeverij Nieuw Amsterdam, Wereldbibliotheek, 302 pagina’s. Te koop in de lokale boekhandel of via deze link bij bol.com.

---