Het oude Romeinse Rijk blijft ook vandaag nog steeds tot de verbeelding spreken. Er worden films en televisiereeksen aan gewijd, er worden boeken over geschreven en ook voor makers van gezelschapsspellen blijft het een onuitputtelijke bron van inspiratie. Wij maakten onlangs kennis met een bijzonder boeiend strategisch bordspel Pandemic. Fall of Rome. Het gaat om een interessante variant van het oorspronkelijke Pandemic (uit 2008), waarbij spelers de wereld moeten beschermen tegen oprukkende besmettelijke ziekten. Het bleek zowaar een visionair spel. 

In Pandemic. Fall of Rome moeten geen besmettelijke ziekten worden bestreden, maar wel vijf barbaarse stammen: Vandalen, Visigoten, Hunnen, een coalitie van Angelsaksen & Franken en ten slotte Ostrogoten.

Het spel katapulteert de spelers terug naar het begin van de 5^de eeuw na Christus. We staan aan de vooravond van de val van het eens zo machtige Imperium Romanum dat zich op zijn hoogtepunt uitstrekte van de kusten van Noord-Afrika tot diep in Groot-Brittanië, van Portugal tot aan Kaspische Zee. Politieke corruptie, een economische crisis en een overbelast leger hebben het Romeinse Rijk geleidelijk aan verzwakt. Aan de grenzen van het Imperium maken barbaarse stammen zich klaar om binnen te vallen en op te rukken naar Rome.  

Het leuke aan dit spel is dat alle spelers moeten samenwerken om de vijand te verslaan. Je wint of verliest dus gezamenlijk. De spelkaarten bepalen hoe de barbaren zich gedragen en langs welke routes ze oprukken naar Rome. De spelers moeten overleggen, anticiperen en tactisch handelen om de vijandelijke indringers het hoofd te bieden. Het spel zit zo in elkaar dat hoe verder je vordert, hoe groter de bedreigingen worden en dus hoe belangrijker jouw tactische zetten worden. 

Door forten te bouwen, legioenen te verschuiven en strategische allianties af te sluiten met barbaarse volkeren kan je de aanvalsgolven indijken en de vijand klappen toebrengen. 

Elke speler trekt bij het begin van het spel een ‘karakterkaart’. Zo kan je bijvoorbeeld consul, magister militum, regina foederata of zelfs Vestaalse maagd worden. Elke karakterkaart verschaft de speler bijzondere eigenschappen die hij slim kan inzetten bij elke speelbeurt om zo de slagkracht en de efficiëntie van het team te verhogen. Als spelers hun karaktereigenschappen slim combineren verhogen ze ook hun kansen om de vijand te verslaan.  

Festina lente (Haast je langzaam)

Toegegeven, de eerste keer dat je het spel speelt, moet je er wel het hoofd bijhouden (en best ook de handleiding). Je moet als speler immers in elke spelbeurt heel wat stappen zetten en dus ook heel wat informatie verwerken. Bovendien moet je ook met de andere spelers overleggen over welke zetten je zelf best neemt zodat anderen daar ook vervolgens kunnen op inspelen. Het gevaar kan immers van overal komen en daarom moeten de spelers erover waken dat ze geen zone onbewaakt laten en snel van de ene stad naar de andere kunnen reizen. 

Belangrijk is ook om Rome, de hoofdstad van het Rijk te verdedigen want als de barbaren die stad veroveren valt het Rijk en is het spel gedaan. 

Met slechts 16 legioenen tegenover 100 groepen barbaren komt het erop aan zo snel mogelijk bondgenootschappen te sluiten zodat je sommige stammen kan neutraliseren door ze in te lijven in je eigen leger. Maar dat kost tijd en ondertussen blijven vijandige stammen oprukken en kunnen er overal in het Rijk onverwacht opstanden uitbreken. 

Alea iacta est (De teerling is geworpen)

Ook moet je vermijden dat teveel barbaren samenkomen in dezelfde stad. Van zodra er vier barbaarse bendes van dezelfde stam zich in een stad verzamelen, wordt de stad geplunderd en ontstaat er een kettingreactie waarbij barbaren uitzwermen naar alle omliggende steden. Je moet dus met je legioenen zo snel mogelijk oprukken naar steden waar barbaren zich dreigen te verzamelen en het gevecht aangaan. Over de uitkomst van die gevechten beslissen de drie dobbelstenen.   

Tijdens het spel kunnen zich ook opstanden voordoen waarbij plots drie barbarengroepen ergens in een stad opduiken. Dat verhoogt natuurlijk de kans op plunderingen en de bijhorende kettingreactie… en dus ook de spanning bij de spelers. 

De spelers kunnen tijdens het spel gebeurteniskaarten in hun bezit krijgen en deze uitspelen op een moment dat het hen goed uitkomt. Door deze kaarten op het juiste moment in te zetten kunnen mogelijke bedreigingen alsnog worden afgewend. Interessant is dat elke gebeurteniskaart naast een ‘standaardoptie’ ook een ‘corrupte optie’ heeft. Deze laatste levert extra voordelen op en is dus verleidelijk, maar ze verzwakt wel de algemene status van het Rijk, waardoor op termijn de barbaren mogelijk toch hun winstkansen zien stijgen. 

Het spel eindigt in het voordeel van de spelers als ze erin slagen om met alle vijf barbaarse stammen een bondgenootschap af te sluiten ofwel als ze erin slagen alle barbaren van de niet geallieerde stammen te verslaan en dus van het spelbord te laten verdwijnen.  

Als Rome valt, als alle speelkaarten op zijn of als de ‘Vervalsteen’ het laatste veld bereikt (ten gevolge van corruptie of plunderingen) dan winnen de barbaren. Geloof ons: om van de barbaren te winnen zal je scherp moeten blijven, slim samenwerken en tactisch verstandige keuzes moeten maken.

Latijn leeft!

Voor spelers die op school ooit Latijn hebben gestudeerd biedt het spel een extra dimensie. Op het speelbord worden de Romeinse steden benoemd met hun Latijnse naam. In Gallië (Frankrijk) kan je dus legioenen plaatsen in Lutetia (Parijs) of Burdigala (Bordeaux) en vanuit Gesoriacum (Boulogne-sur-Mer) kan je het kanaal oversteken richting Londinium (London) en verder trekken naar Eburacum (York). Ook de 14 ‘gebeurteniskaarten’ kregen een Latijnse toets. De gebeurtenissen worden immers cryptisch omschreven in het Latijn. Zo bijvoorbeeld laat de kaart met het opschrift ‘Mortui non mordent’ (de doden bijten niet) je de kans om 2 barbaren van het speelveld te verwijderen. Andere kaarten zijn bijvoorbeeld ‘Mors tua, vita mea’ (jouw dood, mijn redding) of ‘Abundans cautela non nocet’ (men kan niet voorzichtig genoeg zijn). 

Praktische info: Pandemic. Fall of Rome is een strategisch bordspel voor 1 tot 5 spelers. Volgens de makers kan het gespeeld worden vanaf 8 jaar, maar dat lijkt ons wel iets te jong om het spel in al zijn subtiliteiten te kunnen doorgronden. De spelduur is 45 tot 60 minuten (eens je het spel onder de knie hebt weliswaar). Pandemic. Fall of Rome is verkrijgbaar in speelgoedwinkels of via deze link bij bol.com.

---