De kantklossers van Offida

Het charmante stadje Offida in de regio Le Marche ligt te midden van glooiende heuvels vol wijnranken en olijfbomen. Dit gebied levert de bekende olive all’ascolana (gefrituurde olijven met een vleesvulling) en de heerlijke Rosso Piceno wijn. Maar Offida geniet vooral bekendheid omwille van een traditie die hier al vele eeuwen lang in ere wordt gehouden: het kantklossen of, zoals het hier heet, il merletto a tombolo.

Bij het binnenkomen van de stad zie je voor de imposante stadsmuren meteen een groot bronzen beeld met drie kantklossers. Niet toevallig staan een oude vrouw, een jongere vrouw en een meisje afgebeeld. De traditie van het kantklossen wordt hier in Offida inderdaad nog steeds overgeleverd van de ene generatie naar de andere.

Langs de Via del Serpente Aureo (straat van de gouden slang) wandel je het stadscentrum binnen. Aan het begin van de straat vind je op huisnummer 2 de Associazione ‘Il Merletto di Offida’. Binnen zitten twee dames gezellig te keuvelen terwijl ze op dikke ronde kussens nijverig aan het kantklossen zijn. Rondom hen zijn op tafels en in kasten de resultaten van hun ambacht uitgestald: tafellakens, zakdoeken, servetten, maar ook originele armbanden en andere sieraden. Ook verder in de straat tref je winkeltjes aan met kantwerk. Hier en daar zit in de deuropening ook een dametje geconcentreerd over het kantkussen gebogen.

Een juweeltje van een theater

Op het einde van de weg bereik je de centrale Piazza del Popolo, het kloppend hart van de stad. Het plein wordt gedomineerd door het mooie en fotogenieke Palazzo Comunale met zijn overwelfde zuilengang, elegante loggia, sierlijke kantelen en hoekige toren waarop een klok de tijd aangeeft.

In het stadhuis bevindt zich een kleine maar sierlijke theaterzaal uit de 19^deeeuw: het Teatro del Serpente Aureo. Let vooral op het prachtige plafond en op de mooie, symbolische versieringen op de verschillende balkons.

Als je een combiticket koopt (6 EUR) kan je niet alleen het theater bezoeken, maar ook twee andere belangrijke bezienswaardigheden in de stad: het stedelijk museum en de bijzondere kerk Santa Maria della Rocca. Bovendien geeft het combiticket je ook recht op een glas wijn in de Enoteca Regionale. Zeker te overwegen dus!

De jurk van Naomi Campbell

Het museum, gelegen aan de Via Roma, heeft drie afdelingen. In de kelderverdieping bevindt zich een verzameling oude landbouwwerktuigen en gebruiksvoorwerpen van diverse ambachten (smeden, schoenlappers, wevers, …). Op de bovenverdieping is er een kleine afdeling met archeologische vondsten uit de regio, vanaf de oertijd tot en met de Romeinse tijd. Uiteraard komt ook het kantklossen aan bod in het museum. Aan de hand van oude foto’s en een hele reeks prachtige oude kantwerkjes wordt de geschiedenis van het kantklossen in Offida verteld. Eén van de blikvangers in het museum is een kanten jurk die in 1997 door fotomodel Naomi Campbell werd gedragen op een modedéfilé in Londen. Dit weinig verhullende kledingstuk leverde de kantklossers van Offida wereldwijde faam op.

Een merkwaardig lammetje…

Na het bezoek aan het museum volg je verder de Via Roma tot aan de Chiesa Santa Maria della Rocca. Deze mooie, middeleeuwse kerk heeft een bijzondere ligging. Ze bevindt zich op het uiteinde van een steile rots, naast een gapende afgrond. Ooit stond hier een versterkte burcht van de Longobarden. Op de fundamenten ervan verrees later een Benedictijnerklooster. De huidige kerk werd in 1330 gebouwd op de grondvesten van de voormalige kloosterkerk.

Het bezoek begint in de crypte van de kerk. Om die te bereiken moet je eerst een vrij steile en ongemakkelijke bakstenen trap op. Deze dateert nog van de tijd van de Longobarden en was zo ontworpen dat paarden het kasteel binnen konden zonder uit te glijden. Als je die hindernis voorbij bent, dan resten je nog enkele makkelijke treden. Voor je deze opstapt moet je eerst eens letten op de onderste trede. Aan de linkerkant is in de marmeren trede een afbeelding te zien van een lammetje. Het volksgeloof wil dat, als je met blote voeten op het lammetje staat en een wens doet, deze gegarandeerd uitkomt.

… en merkwaardige vogeltjes

Het eerste wat opvalt als je de crypte binnenstapt, is haar omvang. Ze bestaat uit drie schepen en beslaat de volledige oppervlakte van de bovenstaande kerk. Het gewicht van de kerk rust op een woud van lage bakstenen zuilen die via rondbogen met elkaar verbonden zijn. Bij het binnenkomen zie je links en rechts kleurrijke, goed bewaarde religieuze fresco’s. Deze dateren uit de 14de eeuw en zijn van de hand van een onbekende kunstenaar die de ‘Meester van Offida’ wordt genoemd. Een typisch kenmerk van de werken van deze anonieme middeleeuwse kunstenaar is dat kindje Jezus steeds een vogeltje in de hand houdt.

Via een kleine wenteltrap op het einde van de crypte bereik je de bovenkerk. In vergelijking met de intieme sfeer die heerst in de crypte is de eenschepige bovenkerk veel soberder. De hoofdingang ervan is momenteel gesloten omdat die gestut moet worden als gevolg van de aardbevingen die zich in dit gebied regelmatig voordoen. In de apsis van de kerk en op de zijwanden bevinden zich nog meer fresco’s. Deze zijn van de hand van Ugolino di Vanne uit Milaan (15de eeuw) en van de eerder vermelde ‘Meester van Offida’.

Als je op de terugweg weer uitkomt op de Piazza del Popolo, ga dan nog eens een kijkje nemen in de Chiesa dell’Addolorata, in de hoek van het plein, links van het Palazzo Comunale. Rechts van de toegangsdeur bevindt zich in een kleine, maar diepe nis een kerststal. Gooi een muntstukje in de gleuf en zie wat er gebeurt…

Terug buiten op het plein kan je nog even nagenieten met een koffie of een glaasje wijn onder de arcades van het Palazzo Comunale. Ga voor je de stad verlaat nog eens langs in de Enoteca Regionale, gevestigd in het voormalige klooster van San Francesco. Hier kan je op vertoon van je combiticket een lekker glaasje lokale wijn proeven. Je vindt er ook andere streekproducten.

Tip: Als je Offida op een donderdagochtend bezoekt, dan kan je ook de sfeer opsnuiven op de gezellige weekmarkt. En elk jaar in het begin van de maand juli wordt in Offida de Settimana del Merletto georganiseerd, een week volledig in het teken van het kantklossen.

Ciao! Wij zijn Franka Verhoeyen en Carl Buyck en delen via deze blog onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Wij hebben ervan genoten om deze blogtekst te schrijven en met foto’s te illustreren. Hopelijk heb jij ervan genoten het te lezen. Als je het artikel leuk of interessant vindt, dan doe je er ons zeker een plezier mee om het te delen met jouw vrienden of kennissen. Grazie mille!