Een verborgen oase: het middeleeuwse grottenpark Lama d’Antico

Fasano Lama d'Antico

In de uitgestrekte vlakte vol olijfbomen tussen Monopoli en Ostuni bevindt zich een verborgen parel: het Parco Rupestre Lama d’Antico. ‘Verborgen’ mag in dit geval zelfs letterlijk worden genomen. Het gaat hier immers om een ondergronds, middeleeuws dorpje, uitgehouwen in de kalkrotsen die ooit de bedding vormden van een rivier die hier in de verre prehistorie moet hebben gevloeid. Toen de rivier opdroogde, ontstond een kleine, natuurlijke vallei, ‘lama’ genaamd. Beschermd tegen de verwoestende krachten van de wind en andere weerselementen, vormde deze vallei een vruchtbare oase waar zich ook al vrij snel mensen kwamen vestigen. Dergelijke mini-valleien komen op verschillende plaatsen in Puglia voor, maar de grootste en meest representatieve is de Lama d’Antico nabij Fasano.

Fasano Lama d'Antico

De eerste sporen van bewoning dateren reeds uit de prehistorie. Maar het is vooral in de middeleeuwen, tussen de 6de en de 14de eeuw, dat zich in de vallei een heuse dorpskern ontwikkelde. Naast de reeds aanwezige natuurlijke grotten werden in de makkelijk te bewerken kalkrotsen nieuwe woningen, opslagruimtes, werkplaatsen, stallen en zelfs kerken uitgehouwen. Het milde microklimaat dat in deze minivallei heerste, maakte dit tot een aantrekkelijke plaats om te wonen en te werken, zowel in de vrieskou van de wintermaanden als in de verzengende hitte van de zomer.

Een wandeling door het Parco Rupestre Lama d’Antico begint bij het bezoekerscentrum. Daar krijg je al heel wat uitleg over de lange ontstaansgeschiedenis van deze unieke vallei.

Fasano Lama d'Antico

Voorbij het bezoekerscentrum daal je via een pad af naar de vallei die een tiental meter lager ligt. Links en rechts zijn in de rotswanden ruimtes uitgehouwen. Verpreid over de hele site zijn er een veertigtal.

Fasano Lama d'Antico

Fasano Lama d'Antico

Fasano Lama d'Antico

Sommigen deden dienst als woning. Daar zie je nog nissen in de muur die dienden als slaapplaats. Ook zitbanken en nissen met legplanken werden in de wanden uitgehouwen. De gaten die je hier en daar nog in de grond vindt, werden gebruikt als containers voor het bewaren van voedingsmiddelen. In sommige rotswanden zie je ook grote nissen aan de buitenkant. Deze werden gebruikt als bijenkasten. Met de bijenwas werden kaarsen gemaakt en de honing werd als zoetstof gebruikt.

Fasano Lama d'Antico

Fasano Lama d'Antico

Fasano Lama d'Antico

Andere grotten deden dienst als werkplaats voor smeden, pottenbakkers en andere ambachtslui. Elders werd dan weer olijfolie geperst. De koele temperaturen in de rotsen leende zich overigens uitstekend voor het verwerken en bewaren van olijfolie.

Fasano Lama d'Antico

De meest indrukwekkende ruimtes zijn echter de rotskerken. Het Parco Rupestre Lama d’Antico herbergt er maar liefst drie. De grootste en meest indrukwekkende is de Chiesa di Lama d’Antico. Deze bevond zich in het hart van het middeleeuwse dorp en getuigt van de aanwezigheid van een actieve geloofsgemeenschap. De rotskerk heeft een monumentale ingang en bestaat binnenin uit twee schepen die van elkaar gescheiden zijn door in de rotsen uitgehouwen kolommen. Op de wanden zijn nog duidelijke sporen te zien van de rijkelijke fresco’s die de kerk sierden.

Fasano Lama d'Antico

Fasano Lama d'Antico

Fasano Lama d'Antico

Kleiner, maar bijzonder interessant is ook de Chiesa di San Lorenzo. Hier bevinden zich immers de best bewaarde fresco’s. De Byzantijnse invloed is duidelijk aanwezig. Dat merk je nog aan de Griekse opschriften met de namen van de afgebeelde heiligen, maar ook aan de duidelijke afscheiding tussen het gedeelte voor de cultus en het gedeelte waar de gelovigen konden plaatsnemen. Archeoloog Giuseppe Donvito, voorzitter van Ars, de vereniging die de site beheert, nam uitgebreid de tijd om ons alle aspecten van deze uitzonderlijke kerk toe te lichten.

Fasano Lama d'Antico

Fasano Lama d'Antico

Fasano Lama d'Antico

Fasano Lama d'Antico

Fasano Lama d'Antico

Fasano Lama d'Antico

Fasano Lama d'Antico

Fasano Lama d'Antico

De derde rotskerk, helemaal op het einde van het parcours, is de Chiesa di San Giovanni.

Slenterend door de vallei kom je tot het besef wat een paradijselijke oase dit eigenlijk is. Je passeert prachtige, eeuwenoude olijfbomen. Je kan je te goed doen aan braambessen en vijgen die je zo van de boom kan plukken. Tegen de rotswanden hangen kappertjesplanten die rijkelijk vrucht dragen. En overal heerst een overweldigende stilte, enkel onderbroken door tsjilpende vogels.

Fasano Lama d'Antico

Fasano Lama d'Antico

Fasano Lama d'Antico

Fasano Lama d'Antico

Praktisch: meer info over het Parco Rupestre Lama d’Antico vind je op deze website.

***

Colophon PICCiao! Wij zijn Franka Verhoeyen en Carl Buyck en delen via deze blog onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Wij hebben ervan genoten om deze blogtekst te schrijven en met foto’s te illustreren. Hopelijk heb jij ervan genoten het te lezen. Als je het artikel leuk of interessant vond, dan doe je er ons zeker een plezier mee om het te delen met jouw vrienden of kennissen. Grazie mille!

 

Reacties

Geef een reactie