Lipari is het grootste van de zeven Eolische eilanden en door zijn centrale ligging ook de beste uitvalsbasis voor een verkenning van de hele archipel. Lipari is overigens niet alleen de naam van het eiland, maar ook van het bruisende havenstadje waar de meeste van de ca. 10.000 bewoners verblijven. Hier vind je ook de belangrijkste bezienswaardigheden en de meeste hotels, B&B’s en restaurants.
Bij onze aankomst op het eiland worden we in de haven enthousiast verwelkomd door Catherine Dupres, een Vlaamse die al vele jaren op Lipari woont en de Eolische eilanden kent als geen ander. Zij zal ons rondleiden door haar Eolische thuisstad. Meteen geeft ze ons al een interessant weetje mee: de naam Lipari verwijst naar het Oudgriekse woord voor ‘vet’ (denk aan ‘lipiden’) en dat zegt iets over de overvloed aan natuurlijke rijkdommen waarvoor het eiland reeds in de antieke oudheid bekend was.
Het leven in Lipari speelt zich vooral af langs de brede en grotendeels verkeersvrije Corso Vittorio Emanuele waar je tal van leuke winkeltjes, bars en restaurants aantreft. De Corso vertrekt nabij de Marina Lunga, de grote haven waar de veerboten aanmeren en doorkruist het historische centrum van de stad. Links van de Corso lopen de straten omhoog in de richting van de indrukwekkende citadel die de stad domineert en waar zich de kathedraal en het archeologisch museum bevinden. Daar gaan we later nog heen.
Marina Corta, de oude vissershaven
Eerst wandelen we door naar de Marina Corta, de pittoreske en fotogenieke oude haven waar vissersboten en excursiebootjes aanmeren. Op het brede plein voor de haven heb je de terrasjes voor het uitkiezen. Een beeld van San Bartolomeo, één van de twaalf apostelen en patroonheilige van Lipari en de Eolische eilanden, lijkt de bezoekers te verwelkomen.
Onze aandacht wordt getrokken door een klein kerkje, centraal gelegen tussen de twee betonnen aanlegsteigers die de haven afschermen van de zee. In het kerkje bezoeken we de Presepe del Mare, een met veel zin voor detail uitgewerkte kerststal met het haventje van Lipari als decor.
Naast terrasjes treffen we in het oude haventje ook leuke winkels aan met mooie, originele spullen en sympathieke uitbaters met wie we algauw aan de praat raken.
We verlaten de Marina Corta en voorbij de Chiesa di San Giuseppe aan de rand van de haven duiken we de kleine steegjes in waar we algauw op het middeleeuwse kerkje San Bartolomeo extra Moenia stoten. Volgens een marmeren gedenksteen tegen de gevel zou hier op 13 februari van het jaar 264 na Chr. de kist met het lichaam van San Bartolomeo zijn ondergebracht die iets verderop was aangespoeld op een klein strandje, waar ook wij wat later onze voeten even in het zeewater laten afkoelen.
We keren op onze stappen terug en slenterend door de steegjes stoten we geregeld op kunstwerken van street artist Demetrio Di Grado. Na genoten te hebben van een heerlijk broodje en dito glaasje wijn op het terras van Enopaninoteca Gilberto e Vera besluiten we te beginnen aan de beklimming van de Citadel.
Bezoek aan de citadel
Vanuit de haven wandelen we naar de ruime Piazza Mazzini, het terras van de stad. Aan de noordzijde van het plein bevindt zich het gemeentehuis, gevestigd in de gebouwen van het voormalige kapucijnerklooster dat rond 1600 in gebruik werd genomen. Heel wat ilustere gasten kregen hier ooit een tijdlang onderdak. Onder hen de Franse schrijver Alexandre Dumas. Naast het gemeentehuis verrijst een kerk gewijd aan de heilige Antonius van Padua.
Onze aandacht wordt getrokken door een monumentale muur waarop enkele Griekse verzen te lezen staan uit de Odyssee. Het monument werd opgericht door Leonida Buongiorno, een man uit Lipari met sympathieën voor het communisme. Hij liet het plaatsen als herinnering aan zijn onmogelijke romance met Edda Ciano, de dochter van de fascistische dictator Benito Mussolini die na de val van het fascistische regime tussen 1945 en 1946 een tijdlang als politiek gevangene op Lipari verbleef. Samen met andere politieke gevangenen werd ze ondergebracht in de voormalige cellen van het kasteel op de citadel.
Dat kasteel is onze volgende bestemming. Aan de zuidzijde van het plein bestijgen we het pad dat ons naar de oudste toegangspoort van het Castello brengt. Ze bevindt zich onder een massieve stenen toren uit de 12de eeuw, de Torre Normanno. Hij werd ingewerkt in de monumentale vestingsmuren die rond 1560 op initiatief van Keizer Karel V werden opgetrokken nadat Moorse piraten de stad in 1544 hadden geplunderd. Vanop die muren genieten we van een heerlijk uitzicht op de kristalblauwe zee. Binnen de omwalling bevinden zich maar liefst vijf kerken, waaronder ook de kathedraal, gewijd aan San Bartolomeo.
Van onze gids Catherine vernemen we dat de eerste sporen van menselijke nederzettingen op deze hooggelegen vulkanische rots dateren uit het neolithicum. Door de eeuwen heen zouden telkens ook andere beschavingen hier hun sporen nalaten, waaronder Grieken en Romeinen. In de archeologische zone langs de Via Castello kan je zien hoe de opeenvolgende culturen bovenop de resten van de bouwwerken van hun voorgangers bouwden.
Op het einde van de Via Castello treffen we in een parkje een aantal stenen sarcofagen aan. In de buurt ervan werd in 1978 een openluchttheater aangelegd volgens het klassieke model van de oude Griekse theaters.
Archeologisch museum
Het archeologisch museum is verspreid over meerdere gebouwen langs de centrale Via Castello. Ze herbergen een uitzonderlijk gevarieerde collectie voorwerpen die getuigen van de verschillende beschavingen die ooit de Eolische eilanden bewoonden en van de rijke culturele erfenis die ze hebben nagelaten. Onze gids Catherine leidt ons enthousiast door de vele zalen van het museum en deelt de vele fascinerende verhalen over de geschiedenis van de Eolische archipel.
Waarlijk uniek is de uitgebreide collectie met kleine theatermaskers en beeldjes van acteurs in terracotta. Ze werden aangetroffen in graftombes en worden in verband gebracht met de cultus van Dionysus. Ze stellen personages voor uit de gekende Griekse tragedies en komedies en vormen een onschatbare bron van informatie over de uiterlijke kenmerken waarmee de verschillende theaterfiguren werden voorgesteld.
De kathedraal van San Bartolomeo
Terug buiten stappen we de kathedraal binnen. Het was de Normandische koning Rogier I die hier als eerste een kerk liet bouwen. Van die oorspronkelijke kerk is nog weinig te zien. Enkel in wat rest van het middeleeuwse klooster naast de kerk kan je nog de Normandische architectuur herkennen.
De kerk zelf is na opeenvolgende restauraties grotendeels in barokstijl heropgebouwd. Blikvanger in de kerk is het zilveren beeld van de patroonheilige San Bartolomeo. Hij wordt afgebeeld met een palmtak en een mes. Het gaat om het mes waarmee hij als martelaar levend werd gevild. Zijn gevilde huid hangt over zijn arm. Op één van de bronzen panelen op de toegangsdeur tot de kerk krijg je dat goed te zien. De relieken van de heilige – een duim en een stukje huid – worden jaarlijks in een processie door de stad gedragen.
We verlaten de citadel in stijl en nemen de monumentale trap die van de kathedraal naar de benedenstad leidt.
Wandeling naar het Osservatorio
Vanuit het centrum van Lipari kan je een prachtige wandeling maken naar het meest zuidelijke punt van het eiland: Punta della Crepazza. Van hieruit kan je het eiland Vulcano aan de overkant van de smalle zeestraat in alle glorie bewonderen. We volgen verder een smal rotspad in de richting van het Osservatorio, het geofysisch observatorium van waaruit de vulkanische activiteit in de regio wordt opgevolgd. Voorbij het observatorium kan je nog een ander pad nemen dat je tot een panoramisch punt brengt van waaruit je de Faraglioni kan bewonderen, twee hoge rotsen die uit de zee oprijzen net voor de kust van Lipari. ‘s Avonds rond zonsondergang komen heel wat mensen met de wagen of scooter naar het observatorium om van hieruit de zonsondergang mee te maken. In het licht van de ondergaande zon zie je de eilanden Alicudi en Filicudi aan de horizon.
Puimsteengroeven
Enkele kilometer ten noorden van de stad Lipari kan je nog de sporen zien van de eeuwenlange ontginning van puimsteen waarvoor het eiland bekend was. Reeds in het neolithicum (ca. 6000 v. Chr.) werden op Lipari vulkanische materialen zoals obsidiaan en puimsteen ontgonnen en gaandeweg ook verhandeld. Tot in het begin van de 21ste eeuw werd op Lipari op industriële schaal puimsteen ontgonnen en verhandeld. Het gaf een boost aan de locale economie. Sinds 2007 liggen de groeven er verlaten bij. Tijdens een rondvaart rond het eiland kan je vanop zee nog de indrukwekkende infrastructuur zien van de oude fabriek. Een imposant stukje industriële archeologie in een betoverend mooi landschap.
Extra tips
Logeren op Lipari? In de stad en ook elders op het eiland zijn tal van hotels en B&B’s. Wij logeerden tijdens ons verblijf op Lipari in Residence Hotel La Giara. Het is een paradijselijk oase van rust op zo’n 100 meter van de haven waar de veerboten aanmeren. In de perfect verzorgde tuin ligt een fijn zwembad waar het heerlijk uitrusten is na een wandeling.
Lekker eten op Lipari? Ontdek onze favoriete eetadresjes in dit artikel.
Op zoek naar een gids? Neem dan een kijkje op de website van Catherine Dupres, een Vlaamse die al jaren op Lipari woont en er als gids actief is. Catherine kent als geen ander de fascinerende geschiedenis van de eilanden en helpt bezoekers graag het beste te halen uit hun verblijf. Je kan haar contacteren of meteen een gidsbeurt boeken via haar website: www.nederlandstaliggidsopLipari.com.
Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Via deze blog delen wij onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Als je dit artikel leuk of interessant vindt, deel het dan gerust met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!
Reacties