Een bezoek aan het prachtige Castello di Donnafugata nabij Ragusa, in het zuiden van Sicilië, is niet compleet zonder even een kijkje te nemen in het verrassende en hoogst interessante Museo del Costume, waar de geschiedenis wordt verteld van de mode vanaf het begin van de 18de eeuw tot het midden van de 20ste eeuw.
De uitgebreide collectie jurken, kostuums en mode-accessoires is uniek in haar soort en vormt een zeldzame getuigenis van de wisselende modetrends in de begoede Siciliaanse families, en dit gespreid over drie eeuwen. Tussen de bijna drieduizend items die door de adellijke familie Arezzo di Trifiletti werden verzameld bevinden zich enkele unieke stukken, zoals een elegant pak dat ooit toebehoorde aan de beroemde componist Vincenzo Bellini of een jurk van Franca Florio, één van de laatste telgen van de befaamde ondernemersfamilie Florio.
Barokke overdaad
We beginnen onze verkenning van drie eeuwen mode in de 18de eeuw, de periode van de late barok. De mode was toen sterk beïnvloed door wat de dames en heren in Parijs droegen. Glanzend satijn, kleurrijke stoffen, borduurwerk en zware sieraden overheersten. Ook het dienstpersoneel van de adellijke families stak keurig in het pak. Naar het einde van de 18de eeuw toe begonnen langzaamaan ook Engelse invloeden door te sijpelen. Terwijl we de kostuums en jurken bewonderen weerklinkt in de zaal 18de eeuwse barokmuziek. Ook in de zalen die volgen, zullen we telkens muziek te horen krijgen die dateert uit de bijhorende periode.
Sober neoclassicisme
In een volgende zaal zien we meteen een heel andere stijl. Na de Franse revolutie (in 1789) verdwijnt de barokke overdaad. Zowel de kleuren als de snit worden soberder en we krijgen meer van het lichaam te zien: korte mouwen en lagere décolletés. Geen brede hoepelrokken meer voor de dames, maar tunieken die de vorm van het lichaam volgen, geïnspireerd door de Griekse en Romeinse standbeelden die tijdens het neoclassicisme op hernieuwde aandacht konden rekenen.
In deze zaal is een herenkostuum te zien dat ooit toebehoorde aan de bekende componist Vincenzo Bellini (1801-1835). Wie goed kijkt, ziet op het witte befje nog sporen van de schmink die ook mannen in die tijd op het gezicht aanbrachten.
Kuise romantiek
Van 1815 tot 1860 staat de mode onder invloed van de romantiek. Gedaan met de gedurfde kledij die de blanke huid blootgaf. Het vrouwelijk lichaam wordt weer verhuld onder kuise laagjes kant en crinoline. Ook het korset doet opnieuw zijn intrede om weelderige vormen in bedwang te houden. Mannen gaan voor sobere, strakke pakken in monotone, donkere tinten. Eén van de pakken die hier getoond worden werd ooit gedragen door baron Corrado Arezzo de Spuches, de man die het Castello di Donnafugata zijn huidige vorm gaf.
Fin de siècle
Het einde van de 19de eeuw luidt de terugkeer in naar de vrouwelijke vormen. Strakke jurken accentueren boezem en dijen. Onderaan zijn ze soms zo strak dat vrouwen slechts kleine, elegante pasjes kunnen zetten. De achterzijde van de jurken wordt dan weer gekenmerkt door bolle vormen en lange slepen, vaak ook voorzien van grote strikken. Mannenkledij blijft sober en strak. Broeken en jassen blijven in donkere kleuren en hemden zijn smetteloos wit, met hoge strakke boorden die onveranderlijk met een strik of das omgeven zijn. Frivole elementen blijven beperkt tot mouwknopen en hoeden.
Belle époque
Bij het begin van de 20ste eeuw wordt weer alles uit de kast gehaald om opgemerkt te worden. Verfijnde stoffen, parels en veren, hoog opgestoken kapsels en frivole kanten parasols of waaiers maken deel uit van het modearsenaal van de vrouwen. De mannenmode blijft overwegend traditioneel: strakke, driedelige pakken, buis- en bolhoeden en wandelstokken blijven de norm.
Roaring twenties
Na de sobere jaren van de Eerste Wereldoorlog worden alle remmen losgegooid. Om de Charleston te kunnen dansen doen korte, strakke jurkjes hun intrede. Vrouwen kiezen voor een meisjesachtige look. Boezems en dijen worden ingesnoerd en haren worden kortgeknipt ‘à la garçonne’. Lange parelkettingen, exuberante oorringen, haarbanden met veren of juwelen zorgen voor extra frivoliteit. Ook mannen gunnen zich wat meer vrijheid: de strakke hemdsboorden verdwijnen en het bovenste knopje blijft al eens open staan. Broeken worden wijder en streepjeshemden doen hun intrede.
Op het einde van deze kleine tijdreis door drie eeuwen mode kan je niet anders dan aangenaam verrast zijn door de ontdekking van deze unieke, verborgen parel in het uitgebreide Siciliaanse museumlandschap.
Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Via deze blog delen wij onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Als je dit artikel leuk of interessant vindt, deel het dan gerust met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!
Reacties