Op wandel door Giurdignano, de megalietentuin van Italië

14/07/2018 Reageer
Li Scusi - Minervino di Lecce

Eindeloze velden met knoestige olijfbomen, oranjerode aarde en stenen. Veel stenen. Zo laat het ruige binnenland van de Salento, het zuidelijke deel van Puglia, zich samenvatten. Te midden daarvan ligt Giurdignano, een klein dorpje op zo’n 15 km afstand van de historische havenstad Otranto.

Giurdignano geldt als het centrum van wat ‘de grootste megalietentuin van Italië’ wordt genoemd. In het dorp zelf, en in de velden en dorpjes eromheen, zijn tal van menhirs en dolmens teruggevonden. Deze monumentale overblijfselen uit de prehistorie blijven ook vandaag nog tot de verbeelding spreken. Ook ondergronds zijn nog verrassende ruimtes te ontdekken die getuigen van activiteiten uit lang vervlogen tijden en culturen.

Giurdignano

Geïntrigeerd door het uithangbord ‘Giardino Megalitico d’Italia’ kloppen we op het dorpsplein van Giurdignano aan bij het kleine kantoortje waar de toeristische dienst gevestigd is. De vriendelijke Giorgia laat meteen alles vallen en stelt voor om ons mee te nemen op een korte rondleiding langs de belangrijkste bezienswaardigheden van het dorp. We laten ons graag verleiden. Nadat ze het kantoortje had gesloten en de melding ‘torno subito’ (ik ben zo terug) op de deur had geplakt, gaan we op pad.

Giurdignano

Onze eerste halte is de Crypte van San Salvatore. Dit kleine, ondergrondse kerkje werd ergens tussen de 8ste en de 10de eeuw door Byzantijnse, orthodoxe christenen uit een rots gehouwen om ongemerkt hun geloof te kunnen belijden. Het kerkje heeft de vorm van een Grieks kruis. Het bevat drie altaren, steunend op drie zuilen. Op de muren zijn nog de restanten zichtbaar van oude fresco’s. Interessant zijn ook de plafonds die in de rots werden uitgehakt. Die boven het hoofdaltaar bevat twee cirkels, symbool voor het paradijs. In de ruimte voor het hoofdaltaar stelt het plafond een trap voor. De trap die leidt naar het paradijs.

Giurdignano

Giurdignano

Giurdignano

Giurdignano

Terug buiten zien we even verder langs de straat de eerste megaliet opdoemen, de menhir San Vincenzo, stevig verankerd in een rotsblok.

Giurdignano

Menhirs zijn een vertrouwd beeld in Giurdignano. Niet alleen langs de openbare weg tref je ze aan. Je ziet ze ook staan in tuinen van privéwoningen.

Giurdignano

Giurdignano

Giurdignano

We verlaten de dorpskern en gaan de velden in naar de bijzondere menhir San Paolo. Aan de voet ervan bevindt zich in een ruimte, uitgegraven in de rotsbodem, een klein kapelletje met een fresco van Sint-Paulus. Onze aandacht wordt echter getrokken door een ander fresco, rechts van de heilige. Deze stelt een web voor, met in het midden een vervaarlijk uitziende spin. Deze afbeelding verwijst naar het tarantisme, een mysterieuze rite uit Zuid-Italië waarbij vrouwen, nadat ze door een giftige spin zouden zijn gebeten, een wilde dans uitvoeren die hen in een gevaarlijke extase brengt. Zo’n vrouw wordt een tarantata genoemd en Sint-Paulus geldt als hun beschermer.

Giurdignano

Giurdignano

De laatste halte op onze korte verkenningstocht door Giurdignano is de frantoio ipogeo ‘Trappitello del Duca’, een grote ondergrondse werkplaats waar olijven werden geperst en tot lampenolie verwerkt. Ook deze ruimte werd volledig uitgegraven in de rotsbodem. De werkplaats werd in gebruik genomen in 1518 en bleef eeuwenlang actief tot ze in 1940 definitief gesloten werd. Binnen zijn nog de maalstenen en de persen aanwezig waarmee de olijven werden verwerkt. Je kan je dus nog een goed idee vormen van het productieproces. De grote stenen olijfpersen werden aangedreven door ezels die, eens ze beneden waren gebracht, het daglicht nooit meer zagen. De ezels werden daarbij geblinddoekt om te vermijden dat ze gek zouden worden van het eeuwig rondjes lopen. Ook de arbeiders bleven van november tot april werken en wonen in deze grot, die ze enkel op zondag verlieten om de mis bij te wonen.

Giurdignano

Giurdignano

Giurdignano

Nadat we afscheid genomen hebben van de sympathieke Giorgia, besluiten we in de wijde omgeving van Giurdignano verder op verkenning te gaan om nog meer menhirs en andere megalieten te spotten. Om die te bereiken heb je wel een wagen of een fiets nodig. Houd er wel rekening mee dat de bewegwijzering niet altijd optimaal is, zoals we zelf hebben mogen vaststellen. Maar als je een toevallige voorbijganger vraagt naar de dichtstbijzijnde megaliet, dan zal hij of zij je graag aanwijzingen geven.

Giurdignano

De ‘menhir Polisano’ op de weg tussen Giuggianello en Palmariggi

Giurdignano

‘I Massi della Vecchia’ in Giuggianello

Probeer in elk geval de goed bewaarde dolmen ‘Li Scusi’ te vinden in de buurt van het dorpje Minervino di Lecce.  Acht kolommen opeengestapelde stenen ondersteunen een horizontale deksteen van ongeveer 4 meter lang en 2,5 meter breed. Hiermee is Li Scusi de grootste teruggevonden megaliet van de Salento.

Li Scusi - Minervino di Lecce

Li Scusi - Minervino di Lecce

De dolmen Li Scusi staat al vele duizenden jaren recht. En dat zal nog wel een tijdje zo blijven 😉

***

Colophon PICCiao! Wij zijn Franka Verhoeyen en Carl Buyck en delen via deze blog onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Wij hebben ervan genoten om deze blogtekst te schrijven en met foto’s te illustreren. Hopelijk heb jij ervan genoten het te lezen. Als je het artikel leuk of interessant vond, dan doe je er ons zeker een plezier mee om het te delen met jouw vrienden of kennissen. Grazie mille!

 

 

Reacties

Geef een reactie