Sicilië is rijk aan cultuurhistorisch interessante steden. Een groot aantal daarvan ligt geconcentreerd in het zuidoosten van het eiland. Denken we maar aan Syracuse, Noto, Ragusa en Modica. Een beetje verborgen tussen deze toeristische topbestemmingen ligt Palazzolo Acreide, een weinig bekende stad die nochtans veel te bieden heeft aan wie op zoek is naar een authentiek stukje Sicilië.
Rijke geschiedenis én Unesco Werelderfgoed
Palazzolo Acreide heeft een geschiedenis die ver teruggaat in de tijd. Het waren Griekse kolonisten die hier in 664 v. Chr. de stad Akrai stichtten. De stad was een strategische voorpost van het nabijgelegen, machtige Syracuse. Net buiten de stad zijn nog enkele resten te zien van de antieke Griekse stad (zie verder in dit artikel). Later zouden ook Romeinen, Arabieren en Normandiërs zich hier vestigen. Van hun aanwezigheid is vandaag niet veel meer te merken. Dat is vooral het gevolg van een verwoestende aardbeving die in 1693 de hele regio in puin had gelegd. Palazzolo Acreide werd daarna, net als andere steden in dit deel van Sicilië, helemaal heropgebouwd met kerken, pleinen en stadspaleizen in de kenmerkende 18de eeuwse barokstijl. Die prachtige barokgebouwen zorgden ervoor dat Palazzolo Acreide in 2002 werd opgenomen in de lijst met Unesco Werelderfgoed.
Piazza del Popolo
Het ideale vertrekpunt voor een verkenning van de stad is de Piazza del Popolo, het hart van de stad. Vanop de terrasjes aan de rand van het plein kan je genieten van het uitzicht op de twee gebouwen die het plein domineren: de Basilica di San Sebastiano en het Palazzo Municipale waar de stedelijke administratie is gevestigd.
Het stadhuis werd omstreeks 1910 gebouwd op de plaats waar voorheen een Benedictijnerklooster stond. De elegante, gestileerde sculpturen op de gevel verraden de invloed van de Libertystijl. De overwelfde galerijen aan beide zijden van het gebouw bieden op hete zomerdagen beschutting tegen de zon. Het is dan ook een geliefde verzamelplek voor inwoners van alle leeftijden die hier met elkaar komen keuvelen en de laatste nieuwtjes uitwisselen.
Basilica di San Sebastiano
Het is onmogelijk om niet overweldigd te worden door de aanblik van de Basilica di San Sebastiano. De monumentale trap die naar boven toe versmalt, leidt de blik naar de elegante, perfect symmetrische barokgevel met drie bouwlagen. Over de hele lengte van de tweede en derde bouwlaag loopt een smal terras, afgeschermd door een smeedijzeren balustrade. De kerk wordt bekroond met een elegant torentje, eveneens in smeedijzer, waarop een metalen vaandel de windrichting aanduidt.
We bestijgen de trap en 25 treden later bereiken we een breed terras van waarop we een mooi uitzicht hebben over het plein.
Boven de centrale toegangspoort tot de kerk kijkt San Sebastiano, de heilige aan wie de kerk gewijd is, op de bezoekers neer. Hij wordt door de inwoners van de stad vereerd als protettore (‘beschermer’) van Palazzolo Acreide. Hij moet in populariteit wedijveren met San Paolo, die als patrono (‘patroonheilige’) wordt vereerd en elders in de stad een kerk heeft.
Binnenin treffen we een drieschepige kerk aan met het grondplan van een Latijns kruis. Het weelderige witte stucwerk met bladgoud en de vele glazen kroonluchters doen een beetje kitscherig aan. Het indrukwekkende orgel boven het toegangsportaal zet de barokke grootsheid van de kerk nog wat extra kracht bij.
Het gewelf van het middenschip is versierd met fresco’s die scènes voorstellen uit het leven van San Sebastiano: zijn veroordeling door keizer Diocletianus, zijn marteldood en zijn tenhemelopneming.
In de zijbeuken zien we een opeenvolging van altaren waar allerlei populaire heiligen de revue passeren. Op het einde van de linkerzijbeuk bereiken we de Cappella del Sacro Cuore, herkenbaar aan het Christusbeeld. Onder het altaar bevinden zich de relieken van Sant’Urbano.
De centrale apsis wordt van de kerk afgescheiden door een marmeren balustrade. Ze wordt geflankeerd door beelden van Petrus (links) en Paulus (rechts). Op de zijwanden van de apsis trekken twee schilderijen met bijbelse taferelen de aandacht. We herkennen Mozes met de stenen tafelen waarop de tien geboden staan. Het andere tafereel toont het verhaal van Judith en Holofernes.
De kerk bevat ook een waardevol beeld van San Sebastiano uit het jaar 663. Dit beeld wordt echter enkel getoond aan het publiek tijdens de uitbundige feestelijkheden voor de heilige die elk jaar plaatsvinden in januari en in augustus. De rest van het jaar wordt het afgeschermd door een schilderij waarop zijn marteldood te zien is. Dat schilderij kan je bewonderen in de kapel helemaal vooraan in de rechterzijbeuk. Een ander beeld van San Sebastiano, rechtstaand op een wereldbol, zal je elders in de kerk nog aantreffen.
Flaneren langs de barokke corso
Na een bezoek aan de basiliek nemen we links van het stadhuis de elegante Corso Vittorio Emanuele III. We wandelen voorbij de gevels van enkele statige palazzi met barokke en bloemrijke balkons.
Chiesa dell’Immacolata
Even verderop bereiken we, na nog een kapelletje van San Sebastiano te zijn gepasseerd, de Chiesa dell’Immacolata. Ook deze kerk ligt hoger dan het straatniveau en bereik je dus via een trap. Hoewel de kerk meestal gesloten is wandel je best toch even tot op het terras om van daaruit de barokke voorgevel en de klokkentoren links van de kerk te bewonderen. De huidige kerk dateert uit het midden van de 18de eeuw en is qua vormgeving geïnspireerd door de Romeinse barok van Borromini. Het is de enige kerk met een gebogen voorgevel in de stad.
Chiesa di San Michele
We keren op onze stappen terug en nemen links de Via Lombardo die ons tot op de Piazza San Michele brengt. De gelijknamige kerk heeft een brede en eerder sobere barokke voorgevel. Ook nu weer moet je enkele trappen op om de kerk te betreden. Binnenin trekt vooral het hoge marmeren altaarstuk met een gouden stralenkrans de aandacht. Daarboven zien we San Michele die met zijn zwaard een gevleugelde draak te lijf gaat.
We nemen de Via Carlo Alberto die ons terug naar de Piazza del Popolo brengt.
Het langste balkon van Europa
Daar nemen we links de Via Duca d’Aosta die iets verder overloopt in de Via Maestranza. Op het kruispunt met de Via Garibaldi werpen we rechts even een blik op de Chiesa di Sant’Antonio om vervolgens links te nemen waar we al snel het Palazzo Caruso te zien krijgen (huisnummer 127). We herkennen het aan het lange balkon met een smeedijzeren balustrade. Het barokke balkon steunt op sculpturen van allerlei groteske figuren van mensen, dieren en vreemde wezens. Met zijn 30 meter zou dit het langste balkon in zijn genre van heel Europa zijn.
Bij het naderen van de Basilica di San Paolo zien we steeds meer rode spandoeken met afbeeldingen van de patroonheilige opduiken. Hier en daar zien we hem ook in een nis in de voorgevel van een woning. De stad maakt zich duidelijk op voor het jaarlijkse grote feest dat plaatsvindt van 26 tot 29 juni.
Basilica di San Paolo
De Basilica di San Paolo is een pareltje van verfijnde barokarchitectuur, ontworpen door Vincenzo Sinatra. Deze architect heeft in Zuidoost-Sicilië meerdere kerken op zijn palmares staan, onder meer in Noto en Ispica. De elegante voorgevel is versierd met zuilen, bogen en beelden, waaronder een zegenende Christus en acht apostelen.
Bovenaan herkennen we een wapenschild met een zwaard en drie kronen. Deze stellen de maatschappelijke ordes voor: de burgerij, de adel en de kerk.
We betreden de kerk via een overwelfd voorportaal met sierlijke bogen. De roomwitte zuilen tussen de drie schepen zijn ter gelegenheid van het feest van San Paolo versierd met bloedrode doeken. Helemaal vooraan in de kerk, achter het altaar prijkt het beeld van de heilige met zijn onafscheidelijke zwaard. Het werd gemaakt in 1567 maar werd in 1695 grondig gerestaureerd nadat het zwaar beschadigd was geraakt na de vernietigende aardbeving. We hebben geluk want normaal is het beeld verborgen achter een doek in de nis in de centrale apsis. In de dagen voor en na de jaarlijkse feestelijkheden wordt het echter tentoongesteld.
Onder de kerk bevindt zich een waterput die bekend staat als de Pozzo di San Paolo. Door een glasplaat in de vloer achteraan in het centrale schip kan je zo’n 23 meter in de diepte kijken.
Bij het verlaten van de kerk bewonderen we nog even de centrale toegangspoort waarin op bronzen platen scènes worden afgebeeld uit het leven van Sint Paulus.
De archeologische site van Akrai
Na een bezoek aan de barokke pracht van Palazzolo nemen we de wagen naar de kleine archeologische site aan de rand van de stad. Ze is idyllisch gelegen in het groen. Vlinders fladderen tussen de bloemen die weelderig opschieten uit het hoge gras. Tussen het groen door zien we nog de schaarse resten van het antieke Griekse Akrai, een stad die in de 7de eeuw v. Chr. werd gesticht door kolonisten uit Syracuse. Het kleine, maar goed bewaarde Griekse theater is de belangrijkste bezienswaardigheid op de site. Neem zeker de tijd om op de stenen zitbanken te genieten van de onwaarschijnlijke stilte die hier heerst en die enkel onderbroken wordt door het geluid van een voorbijzoemend insect.
Eetadresjes
De gastronomische hotspot van Palazzolo Acreide is zonder twijfel de Trattoria del Gallo. Je vindt dit populaire restaurant in de buurt van de Basilica di San Paolo. Het is enkel ’s avonds geopend en vooraf reserveren is aanbevolen want de faam van deze eettempel reikt tot ver buiten Palazzolo. Wij konden er zelf niet eten, maar we mochten wel eens een kijkje nemen en het zag er veelbelovend uit.
Voor een lekkere lunch kan je terecht bij Sapuritu op een hoek van de Piazza del Popolo. Proef er zeker de lokale specialiteit: salsiccia alla palazzolese con olive nere e finoccchietto selvatico!
Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Via deze blog delen wij onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Als je dit artikel leuk of interessant vindt, deel het dan gerust met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!
Reacties