Santa Lucia is, samen met Sant’Agata (Catania) en Santa Rosalia (Palermo) één van de meest geliefde heiligen van Sicilië. Haar verering is diep verankerd in de christelijke tradities van het eiland. In vele kerken in Sicilië zal je wel ergens een beeld of schilderij van Santa Lucia aantreffen. Je herkent haar meteen aan de schotel met twee ogen die ze steevast in haar hand houdt. Die ogen zijn een verwijzing naar haar naam, Lucia, waarin we het Latijnse woord ‘lux’ herkennen, wat ‘licht’ betekent. Het hoeft niet te verwonderen dat Santa Lucia de patroonheilige is van blinden en slechtzienden, en ook van oogartsen en opticiens.
Levensverhaal
Het levensverhaal van Santa Lucia is onlosmakelijk verbonden met de stad Syracuse.
Ze werd er geboren rond 283 na Chr. in een welgestelde familie. Op jonge leeftijd verloor ze haar vader. Kort daarop raakte ook haar moeder ernstig ziek. Tijdens een bedevaart naar Catania bad Lucia tot Sant’Agata om genezing af te smeken voor haar moeder. De heilige Agata verhoorde haar gebed en Lucia beloofde als dank haar leven voortaan te wijden aan Christus. Dat was niet naar de zin van de man aan wie ze reeds als bruid was beloofd. Boos over haar halsstarrige weigering om met hem te trouwen besloot de afgewezen minnaar om haar bij de lokale magistraat aan te geven als christen.
Lucia werd meteen opgepakt want christenen werden in die tijd – onder het keizerschap van Diocletianus – vervolgd. Omdat ze weigerde haar geloof af te zweren werd ze veroordeeld om naar een bordeel te worden overgebracht. Toen de wetsdienaars haar wilden meenemen, werd Lucia op miraculeuze wijze zo zwaar dat zelfs tien soldaten en enkele ossen haar niet konden wegslepen. Ontsteld door deze hekserij werd ze vervolgens met olie overgoten en op de brandstapel geplaatst. Opnieuw bleef ze op miraculeuze wijze ongeschonden want de vlammen weken terug en doofden.
Ook toen haar ogen werden uitgestoken, bleef ze leven. Meer nog: ze kon blijven zien. Uiteindelijk liet ze toch het leven toen de beul haar met een zwaard de keel oversneed. Dat gebeurde op 13 december van het jaar 304 na Chr. Lucia was toen 21 jaar. Haar graf in de catacomben van Syracuse groeide algauw uit tot een populair bedevaartsoord.
Santa Lucia in Syracuse
In Syracuse is Santa Lucia nog manifest aanwezig. Niet minder dan drie kerken zijn aan haar gewijd.
Boven de plaats waar Santa Lucia begraven werd, verrees algauw een kerk die in de loop der eeuwen meermaals compleet werd herbouwd. De huidige kerk, bekend als Il Tempietto del Sepolcro, dateert uit de 17de eeuw. Het is een achthoekig gebouw waarvan de ingang zich onder het straatniveau bevindt. Beneden in de kerk kan je het graf van Santa Lucia zien, ingewerkt in de muur achter het altaar. Onder het altaar bevindt zich een mooi marmeren beeld waarop de heilige liggend wordt afgebeeld.
Vlakbij ligt overigens nog een kerk, de Santa Lucia al Sepolcro. Ze werd gebouwd rond het jaar 1100 op de plaats waar Santa Lucia zou gemarteld en gedood zijn. In deze prachtige kerk kan je een uniek meesterwerk van Caravaggio bewonderen waarop de begrafenis van Santa Lucia wordt afgebeeld. Vooraan in de kerk bevindt zich ook de marmeren zuil waaraan ze vastgebonden werd om gemarteld te worden.
Vanuit de galerij die langs de kerk loopt, kan je onder begeleiding van een gids afdalen in de catacomben. In dit onderaardse gangenstelsel werden duizenden graven uitgehouwen in de rotsen, waaronder ook het graf van Santa Lucia.
Op het schiereiland Ortigia, aan de rand van de Piazza Duomo, staat nog een derde kerk die aan de lokale patroonheilige was gewijd, de Santa Lucia alla Badia. Volgens de overlevering zou deze kerk gebouwd zijn op de plaats waar zich het bordeel bevond waar ze als straf had moeten ondergebracht worden. De herinnering aan deze infame plaats werd weggewist door er een kerk met een aangrenzend klooster te bouwen. Zowel de kerk als het klooster zijn inmiddels ontwijd en worden gebruikt als tentoonstellingsruimte. Op de voorgevel zijn ook de symbolen te zien van het martelaarschap van Santa Lucia: een zuil, een zwaard, een kroon en een palm.
Op de vooravond van 13 december wordt het zilveren beeld van Santa Lucia uit de aan haar gewijde kapel in de Duomo gehaald en voor het altaar geplaatst. Op 13 december, de feestdag van de heilige, wordt het beeld onder grote belangstelling in processie rondgedragen door de stad. Het eindpunt van de processie is de Tempietto del Sepolcro, de kerk boven haar graf. Het beeld wordt een week lang in de kerk tentoongesteld om daarna terug naar de Duomo te worden gebracht waar het rust achter een zware bronzen deur.
Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Via deze blog delen wij onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Als je dit artikel leuk of interessant vindt, deel het dan gerust met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!
Reacties