Bekentenissen van Zeno. Dagboek van een pantoffelheld

13/03/2021 Reageer

Bij Uitgeverij Atheneum – Polak & Van Gennep verscheen een nieuwe Nederlandse vertaling van de Italiaanse klassieker ‘Bekentenissen van Zeno’ van Italo Svevo (1861 -1928). Het boek met als originele titel ‘La coscienza di Zeno’ werd voor het eerst gepubliceerd in 1923 en werd door literatuurcritici beschouwd als ‘de eerste Freudiaanse roman’. Het is inderdaad één lang uitgesponnen psycho-analytisch verhaal waarin de ‘ik’-figuur, Zeno Cosini, een handelaar uit Triëste, terugblikt op zijn leven en op de gebeurtenissen die hem gemaakt hebben tot de persoon die hij is. En die persoon is iemand die we vandaag wellicht een loser zouden noemen.  

Interessant is dat we in het voorwoord al vernemen dat eigenlijk niet Zeno zelf het verhaal vertelt, maar de psychiater die hem behandelt om van zijn rookverslaving af te helpen. Omdat Zeno de behandeling had stopgezet besliste de arts dan maar om de autobiografische notities die hij zijn patiënt bij wijze van therapie had laten neerschrijven te publiceren, uit wraak. De toon is meteen gezet.    

Wat volgt is een vierhonderd bladzijden lange psycho-analyse waarin we Zeno leren kennen als een man die voortdurend worstelt met zijn geweten en daarbij telkens weer op zijn eigen, onnavolgbare wijze weet te winnen. Hij kiest immers steeds voor de weg van de minste weerstand, hij ontvlucht systematisch zijn verantwoordelijkheid en weet elke keer weer zijn gedrag op cynische wijze goed te praten. Dat verklaart waarom hij niet van zijn rookverslaving afgeraakt, waarom hij zijn studies nooit heeft afgemaakt, waarom hij huwt met het meisje dat hij eigenlijk het minst graag ziet,… Maar wat eigenlijk nederlagen zijn weet Zeno in zijn immer malende gedachten om te zetten in overwinningen. Zeno streeft ernaar om zijn leven zoveel mogelijk te vullen met lust en met geluk. Stoot hij op tegenstand, dan weet hij die te ontwijken door zijn voorkeur te verleggen naar een ander doel dat hem genot kan schenken. Hij is sequentieel gefocust op telkens andere doelen en hij heeft de gave te vergeten wat hem niet de gewenste vreugde kan verschaffen. 

“Ik tel nu zevenenvijftig lentes en ik ben ervan overtuigd dat, als ik niet met roken ophoud of door psychoanalyse word genezen, mijn laatste blik vanaf mijn sterfbed vol begeerte zal gericht zijn op mijn verpleegster, vooropgesteld dat het niet mijn vrouw is en dat mijn vrouw me een mooi zustertje heeft gegund!” 

Als lezer weet je eigenlijk nooit of je Zeno nu sympathiek moet vinden of juist niet, of je medelijden moet hebben dan wel of je hem juist een vermaning zou moeten geven. 

Wie eerlijk is met zichzelf zal ongetwijfeld ergens in het boek wel een gevoel van zelfherkenning hebben. Er schuilt een Zeno in elk van ons. En wellicht verklaart dat waarom dit boek dat bijna een eeuw oud is, nog steeds een breed lezerspubliek aanspreekt. 

Bekentenissen van Zeno (oorspronkelijke titel: La coscienza di Zeno), Italo Svevo. Vertaald door Jenny Tuin. Uitgeverij Athenaeum – Polak & Van Gennep, 437 pagina’s. Te koop in de lokale boekhandel of via deze link bij bol.com.


Colophon PIC

Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Via deze blog delen wij onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Als je dit artikel leuk of interessant vindt, deel het dan gerust met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!

Reacties

Geef een reactie