De Oranjebloesem is de tweede roman van de Italiaanse schrijfster Viola Ardone die in het Nederlands werd vertaald. In 2019 brak ze internationaal door met De kindertrein, een op ware feiten gebaseerd verhaal over arme Italiaanse kinderen uit het verpauperde Zuiden van Italië die per trein naar gastgezinnen in Noord-Italië werden gebracht om er op krachten te kunnen komen. Ook haar nieuwe boek is gebaseerd op een historische gebeurtenis uit de jaren ’60, meer bepaald de juridische strijd van Franca Viola tegen een wet die bepaalde dat iemand die een vrouw verkracht niet gestraft werd als hij met het slachtoffer huwde. Die wet zou uiteindelijk in de jaren ’80 afgeschaft worden.
Viola Ardone neemt ons in De Oranjebloesem mee naar een klein plattelandsdorp in Sicilië in het jaar 1960. De 15-jarige Oliva Denaro (let op het anagram van de naam van de schrijfster) is een voorbeeldig meisje. Ze doet het goed op school, is gehoorzaam en ze trekt graag de natuur in met haar zwijgzame vader. Toch is ze stiekem jaloers op haar tweelingbroer Cosimino die meer vrijheid geniet dan zij, als meisje. Het keurslijf waarin ze opgroeit, onder het waakzame oog van haar conservatieve Calabrese moeder, wordt nog strakker aangehaald wanneer ze haar eerste menstruatie krijgt. Ze krijgt als boodschap mee: “Een meisje is als een kruik. Wie haar breekt moet haar houden”.
Als Oliva niet ingaat op de avances van een rijkeluisjongen uit het dorp die gewend is zijn zin te krijgen, moet ze de achterdocht en het geroddel van haar bekrompen dorpsgenoten trotseren. De situatie wordt helemaal onhoudbaar als de afgewezen minnaar zich met fysiek geweld aan haar opdringt. De traditie wil immers dat Oliva dan wel moet huwen met haar geweldenaar om haar eer te bewaren. Zo’n ‘herstelhuwelijk’ vrijwaart meteen ook de man van een mogelijke vervolging wegens verkrachting.
Maar Oliva weigert zo’n herstelhuwelijk en trekt, geheel tegen de verwachtingen en tradities in, naar de rechtbank. Het is een moedige keuze, maar recht zegeviert en de man wordt veroordeeld. Oliva put er de kracht uit om verder haar eigen weg te gaan. Ze behaalt een diploma en wordt onderwijzeres, geïnspireerd door het voorbeeld van de vrijgevochten juffrouw Rosaria bij wie ze als kind in de klas zat en naar wie ze opkeek. Ze besluit een job te aanvaarden in het dorp waar ze ooit wegtrok en ze vindt de moed om de dorpsbewoners én haar verkrachter, die al snel weer op vrije voeten was, in de ogen te kijken.
Met een kalme stem, alsof ik voor de lessenaar van juffrouw Terlizzi sta, spreek ik ieder woord duidelijk uit omdat ik het antwoord goed ken. ‘Ik ben hier gekomen om met het geld van mijn eigen salaris te kopen wat jij me jaren geleden met geweld wilde geven. Wat ik heb gewonnen? De vrijheid om te kiezen.’
Viola Ardone zet met Oliva Denaro een sterke jonge vrouw neer die opkomt voor zichzelf en de strijd aanbindt met de achterhaalde sociale conventies van de traditionele Italiaanse plattelandsgemeenschap. Het is een ontroerend verhaal waarin humor, ernst, levenslust, wanhoop en cynisme elkaar afwisselen om uiteindelijk toch te eindigen met een positieve en hoopvolle boodschap. ‘Een enkele nee kan een leven veranderen, en vele malen nee bij elkaar kunnen de wereld veranderen’.
De oranjebloesem, Viola Ardone. Vertaald door Astrid Molenberg. Xander Uitgevers, 301 pagina’s. Te koop in de lokale boekhandel of via deze link bij bol.com.
Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Via deze blog delen wij onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Als je dit artikel leuk of interessant vindt, deel het dan gerust met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!
Reacties