De befaamde Romeinse keizer Augustus, de man die de basis legde voor het ontzagwekkende Imperium Romanum en die van Rome de navel van de toenmalige wereld maakte, was vader van één eigen kind, een dochter: Julia. Zij werd geboren uit zijn huwelijk met Scribonia van wie hij kort daarna scheidde. Met zijn tweede echtgenote, Livia, kreeg hij zelf geen kinderen. Hij adopteerde wel haar zonen en wist via gearrangeerde huwelijken een dynastie uit te bouwen die nog vele decennia lang keizers zou leveren en de macht in handen zou houden. Terwijl we van Augustus en de meeste andere leden van de Julisch-Claudische dynastie in Rome en ver daarbuiten nog beelden vinden en monumenten die naar hen genoemd zijn, is van Augustus’ enige dochter Julia nauwelijks een spoor te vinden. Zelfs in de gekende literaire bronnen van Romeinse geschiedschrijvers als Tacitus en Livius is verrassend weinig terug te vinden over de dochter van Augustus. Het lijkt wel alsof ze doelbewust uit het collectieve geheugen werd gewist, een damnatio memoriae.
De Nederlandse schrijfster Rosita Steenbeek (°1957) die al vele jaren in Rome woont, was dermate gefascineerd door deze vergeten keizersdochter dat ze besloot er een boek over te schrijven.
Geïnspireerd door de schaarse literaire bronnen vult de auteur met grote verbeeldingskracht de vele blanco bladzijden uit Julia’s levensverhaal aan. Het resultaat is een meeslepende roman, grotendeels gefantaseerd maar desalniettemin geloofwaardig.
De Julia die Rosita Steenbeek in haar roman weer tot leven wekt, is een vrijgevochten vrouw. Binnen het strakke keurslijf van haar vaders politieke agenda blijft ze opkomen voor zichzelf en haar vijf kinderen. Ze houdt van lezen en van kunst en verkeert graag in het gezelschap van haar cultuurminnende mannelijke vrienden, waaronder ook Iullus, met wie ze een geheime relatie heeft.
“Meer dan ooit is Julia de prima donna van Rome, als dochter van Augustus, moeder van de aanstormende jongelingen. Ze is geliefd, want goedlachs, mooi, zwierig gekleed in kleurige zijde, niet uit de hoogte, maar zelfs open voor een praatje met het gewone volk. Ze is verlaten door haar echtgenoot, maar ze redt het voorbeeldig als vrouw alleen en oogst daarvoor extra bewondering”.
Deze relatie wordt haar ook fataal. Augustus en Livia die het zorgvuldig opgebouwde imago van de keizerlijke familie graag strak in handen houden, grijpen het liederlijke gedrag aan om Julia, die ze al langer ervaren als een lastige kiezel in de keizerlijke schoen, voorgoed van het toneel te laten verdwijnen. Samen met haar moeder Scribonia wordt ze verbannen naar het eiland Pandataria, het huidige Ventotene, voor de kust van Campanië. In haar ballingsoord verneemt ze hoe haar zonen, op wie ze haar hoop had gesteld als troonopvolgers van Augustus, één na één het leven laten. Daardoor komt de weg naar de troonopvolging vrij voor Tiberius. Hij is de zoon van Livia en adoptiefzoon van Augustus, maar ook Julia’s echtgenoot met wie ze in een derde huwelijk werd gedwongen na de dood van haar tweede man, Agrippa.
Rosita Steenbeek schetst in haar roman een mild beeld van Julia als een trouwe dochter, een liefhebbende moeder en een belezen vrouw met een rijke culturele bagage. Het lijkt wel alsof de auteur zichzelf nauw verwant voelt met Julia. Geregeld wordt het verhaal immers onderbroken met persoonlijke mijmeringen waartoe Rosita Steenbeek geïnspireerd wordt wanneer ze tijdens haar wandelingen door Rome op plaatsen komt waar wellicht ook Julia tweeduizend jaar geleden moet zijn geweest. Eén van die plaatsen is het Mausoleum van Augustus dat sinds kort werd opengesteld voor het publiek. De auteur volgt er een rondleiding en staat er voor de grafsteen van Marcellus, Julia’s eerste echtgenoot die als eerste werd begraven in de keizerlijke graftombe die Augustus voor zichzelf had laten bouwen.
“We volgen haar naar het allerlaatste gedeelte in het midden, van de cella. De ruimte is klein, vierkant en heel hoog: de laatste rustplaats van Augustus. Pal hierboven, op de top van de heuvel, stond zijn bronzen standbeeld. Als we teruglopen blijf ik nog even staan bij de steen met MARCELLUS erop. Hier stond Julia”.
Julia. Vrijgevochten keizersdochter, Rosita Steenbeek. Uitgeverij Prometheus, 320 pagina’s. Nu te koop in de lokale boekhandel of via deze link bij bol.com.
Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Via deze blog delen wij onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Als je dit artikel leuk of interessant vindt, deel het dan gerust met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!
Reacties