‘Onder god en boven de mensen’. Een meeslepend verhaal over de keizers van het Heilig Roomse Rijk

26/10/2022 Reageer
Cover Onder God en boven de Mensen

In het boek ‘Onder God en boven de mensen’ beschrijft Cas Van Houtert de boeiende maar voor velen onbekende ontstaansgeschiedenis van het Heilig Roomse Rijk en enkele van de meest tot de verbeelding sprekende protagonisten. Die geschiedenis begint bij de Romeinse keizer Constantijn de Grote (ca. 273-337), wordt in een beslissende plooi gelegd door Karel de Grote (747-814) en eindigt bij keizer Frederik II Hohenstaufen (1194-1250), de kleinzoon van de beruchte Frederik I Barbarossa.

Cas Van Houtert, een voormalig journalist en begenadigd storyteller, brengt op onnavolgbare wijze tien eeuwen geschiedenis tot leven alsof hij er zelf ooggetuige van was. Verwacht geen chronologische opsomming van geschiedkundige feiten. Bezield en eigenzinnig schetst de auteur een meeslepend verhaal bevolkt door krijgers, koningen, keizers en pausen die met elkaar wedijveren om wereldlijke macht en goddelijke roem, vaak ten koste van de gewone stervelingen boven wie zij zich verheven achten.

De Romeinse keizer Constantijn opent de rij personaliteiten die Van Houtert de revue laat passeren. Uit politiek opportunisme proclameerde Constantijn het christendom tot staatsgodsdienst. Als geen van zijn voorgangers zou hij de verwevenheid van kerk en staat belichamen en er zijn voordeel mee doen.

In de eeuwen die volgden op de dood van Constantijn zou het Romeinse Rijk gaandeweg inkrimpen en zelfs het moederland Italië zou ten prooi vallen aan invasies van machtshongerige Saracenen, Longobarden en Franken. Tussen dat geweld probeerden opeenvolgende pausen in Rome zich staande te houden door allianties af te sluiten en vrede af te kopen.

In de 8ste eeuw trad Karel de Grote op het toneel. Nadat hij gewapenderhand een groot deel van Europa onder zijn gezag had gebracht, rukte hij op naar Rome, bevrijdde de paus uit de greep van de Longobarden, waarna hij een groot stuk van het Italiaanse grondgebied aan de toenmalige paus Adrianus I overdroeg. Dat leverde hem niet alleen grote pauselijke dankbaarheid op maar ook een stevige boost voor zijn reputatie. Koning Karel liet zich door Adrianus’ opvolger, paus Leo III, tot keizer kronen en legde hiermee de basis voor wat later bekend zou staan als het ‘Heilig Roomse Rijk’ (Sacrum Imperium Romanum), een politiek geladen term die enerzijds de herinnering moest oproepen aan de grootsheid van het oude Romeinse Rijk en anderzijds het samengaan van de wereldlijke en de kerkelijke macht moest beklemtonen.

Geïnspireerd door het voorbeeld van Karel de Grote zouden latere Europese heersers zich blijven interesseren voor en bemoeien met de pauselijke macht in Rome om hun eigen machtsbasis te legitimeren en versterken. Met diplomatie als het kon, met geweld als het moest. 

Cas Van Houtert schetst met rake en trefzekere pen de politieke en militaire exploten van opeenvolgende koningen en keizers uit de Karolingische, Ottoonse en Salische dynastieën en hun steeds wisselende machtsverhouding tot de heilige stoel in Rome

Het aantreden van Frederik I Barbarossa uit de dynastie der Hohenstaufen zou een nieuw tijdperk inleiden. Hij en zijn opvolger Frederik II raakten verzeild in een bittere machtsstrijd met de pausen in Rome die, onder meer door succesvol verlopen kruistochten naar het Heilige Land, aan zelfvertrouwen begonnen te winnen.

Van Houtert laat zijn verhaal eindigen in december 1250 met de dood van Frederik II Hohenstaufen, de machtige en alom gerespecteerde Duitse keizer die zijn immense rijk bestuurde vanuit zijn geliefde Sicilië.

“Achter de lijkkoets, die zijn stoffelijk overschot naar Otranto zou dragen waar een schip met zwarte zeilen gereed lag om hem naar de Dom van Palermo te brengen, vormde zich spontaan een onafzienbare en ontzagwekkende rouwstoet. Toen die zich na een klaroenstoot in beweging zette, huilden alle mannen. Wellicht omdat zij beseften dat zij niet alleen de laatste grote keizer maar ook de droom van het Heilige Roomse Rijk ten grave moesten dragen.” 

Onder God en boven de mensen. De keizers van het Heilig Roomse Rijk, Cas Van Houtert. Uitgeverij Ijzer, 448 pagina’s. Nu te koop in de lokale boekhandel of via deze link bij bol.com.


Colophon PIC

Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Via deze blog delen wij onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Als je dit artikel leuk of interessant vindt, deel het dan gerust met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!

Reacties