Sandrina Bokhorst legt zichzelf in ‘Spiegels van Rome’ een duidelijke missie op: ze wil de lezer een kompas aanreiken om Rome op een andere manier te leren kennen. Wel, na het lijvige boek helemaal doorgenomen te hebben, kunnen we enkel concluderen: missie geslaagd, cum laude.
In onze boekenkast thuis staan – we hebben ze nog eens geteld – maar liefst 17 gidsen over Rome, wisselend van formaat, gewicht en kwaliteit. Ze hebben hun nut bewezen om ons in de loop der jaren de vele bezienswaardigheden van Rome te leren kennen. Ze loodsten ons langs de vele antieke monumenten, de schaarse middeleeuwse resten, de fraaie renaissancepaleizen tot aan hedendaagse attracties als het MAXXI. Over elk van die bezienswaardigheden werden ons in die gidsen facts & figures aangereikt, weetjes ook en historische verhalen. Maar wat in de klassieke reisgidsen ontbreekt, is een overkoepelend verhaal dat verbanden aanwijst, dat linken legt tussen het verleden en het heden en dat uitlegt wat de tijdloze relevantie is van sommige monumenten, personages en gebeurtenissen uit de eeuwenoude geschiedenis van de Eeuwige Stad. En precies die leemte wordt ingevuld met Spiegels van Rome.
Sandrina Bokhorst nodigt ons uit om Rome te ontdekken via zeven eeuwig actuele thema’s: veerkracht, kennis, gender, het Colosseum, toerisme, leiderschap en het einde. Het lijken hedendaagse begrippen en dat zijn ze ook, maar aan de hand van historische verhalen leren we dat ze eigenlijk van alle tijden zijn en dat ze in een stad als Rome door de eeuwen heen zichtbaar en tastbaar aanwezig zijn geweest.
Veerkracht bijvoorbeeld is zo’n term die je in elk hedendaags managementboek terugvindt. De term verwijst naar de capaciteit om je aan te passen aan wijzigende omstandigheden, zonder je eigenheid te verliezen. En laat het nu net deze kracht zijn die Rome de naam oplevert van de ‘Eeuwige Stad’. Overal in de stad ziet Sandrina Bokhorst monumenten en verhalen die aanwijzingen zijn voor de Romeinse veerkracht: van de tempel van de godin Roma Aeterna in een hoek van het Forum Romanum, over een fresco van het Concilie van Trente in de Santa Maria in Trastevere tot de levendige Piazza Testaccio. Een rondleiding brengt ons langs deze en nog veel meer plaatsen en op elk van de plaatsen worden we als lezer uitgedaagd om verder te kijken dan wat we te zien krijgen, om geen genoegen te nemen met het beeld, maar om op zoek te gaan naar de diepere betekenis.
In het hoofdstuk toerisme zwerven we door de stad in de voetsporen van de ontelbare toeristen die ons hier ooit voorgingen. Daar waren keizers bij, zoals Constantius II die regeerde vanuit Constantinopel en zo onder de indruk was van zijn bezoek aan de oude hoofdstad dat hij haar een obelisk cadeau gaf. Die obelisk kan je vandaag nog bewonderen naast de kerk van Sint-Jan van Lateranen. In de middeleeuwen kwamen de eerste massatoeristen naar Rome: pelgrims die het graf van Petrus kwamen bezoeken en de oude heidense tempels ombouwden tot christelijke kerken. Later kwamen vooral kunstenaars naar Rome om zich te laten inspireren door de antieke oudheid en om de kerken en paleizen te verfraaien met hun renaissancekunst. Nog later zag Rome de komst van mondaine toeristen die zich kwamen vergapen aan al het moois dat Rome te bieden had. Tussen alle bezoeken door vonden zij rust en verpozing in chique hotels en dito koffiehuizen en ijssalons waar zich vandaag nog steeds toeristen verdringen. De fascinerende sporen van eeuwenlang toerisme zijn nog volop aanwezig in de stad en ook deze leren we allemaal kennen tijdens een thematische rondleiding.
Op Piazza Venezia meten de belangrijkste historische leiders van Rome zich met elkaar. Op de fiere zuil van keizer Trajanus staat het beeld van de heilige Petrus, geplaatst door paus Sixtus V. Vanaf de suikertaart kijkt koning Victor Emmanuel II vanaf zijn paard op het balkonnetje van dictator Mussolini. Die heeft dan weer de rechte weg aangelegd waarlangs we de leiders van het antieke Rome vinden: Caesar, Augustus, Trajanus, Vespasianus. En tot voor kort stond op een verhoging in het midden van het plein een politieagent die met flair het leiderschap over het chaotische verkeer op zich nam. Misschien is in Rome wel de grootste concentratie van leiders te vinden die door de eeuwen heen impact op de wereldgeschiedenis hebben gehad.
In de zeven thematische hoofdstukken laat de auteur ons werkelijk alle hoeken van de Eeuwige Stad zien. We maken kennis met keizers en kardinalen, maar ook met bakkersdochters en een pauselijk secretaris. We staan stil voor het machtige Colosseum, maar ook voor een onopvallend stukje grafsteen in een kloostergang. En telkens krijgen we een verrassend stukje geschiedenis te horen. Zelfs de meest doorwinterde Romekenners zullen tijdens het lezen van het boek gegarandeerd nieuwe inzichten en weetjes opdoen, of verbanden zien die hen voorheen compleet ontgingen.
Roma, non basta una vita. Een populair gezegde stelt dat één mensenleven niet volstaat om Rome volledig te doorgronden. Dat is ongetwijfeld juist, maar ‘Spiegels van Rome’ zet ons wel een heel eind op weg. En dat is, wat ons betreft, de grote verdienste van dit goed doordachte en stevig onderbouwde boek. Maak maar wat plaats voor dit heerlijke hebbeding in de boekenkast!
Spiegels van Rome. Gids in zeven eeuwig actuele thema’s, Sandrina Bokhorst. Uitgeverij Sterck & De Vreese, 344 pagina’s. Te verkrijgen in de lokale boekhandel of via deze link bij bol.com.
Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Via deze blog delen wij onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Als je dit artikel leuk of interessant vindt, deel het dan gerust met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!
Reacties