Met het boek ‘Zij die achterblijven’ (originele titel: ‘La vita di chi resta’) werd Matteo Bianchi in 2023 genomineerd voor de prestigieuze Italiaanse literatuurprijs Premio Strega. Zo’n nominatie staat doorgaans garant voor interessante lectuur en dat is met dit boek zeker het geval.
Vooreerst is er het thema: hoe ga je om met zelfmoord van een naaste? Het is een moeilijk onderwerp waarop ook nog steeds een taboe rust, maar Matteo Bianchi spreekt erover met ervaring. Het boek is immers autobiografisch. Na een jarenlange relatie gingen Matteo en zijn vriend S. uit elkaar. Wat later pleegde S. zelfmoord. Hij deed dat in het appartement waar Matteo sinds hun breuk alleen woonde. Het was Matteo die hem daar op een avond aantrof. Die akelige ontdekking haalde zijn leven overhoop en stortte hem in een duistere draaikolk van vragen en zelfverwijten. Aan goedbedoelde raadgevingen van vrienden had hij geen boodschap, totdat iemand hem suggereerde om wat hij meemaakte neer te schrijven. En dat is wat hij uiteindelijk doet. Hij vindt de moed om de scherven van zijn stukgeslagen leven op te rapen en om te zetten in korte schrijfsels waarin hij de herinneringen, gevoelens en gedachten die hem blijven overvallen treffend en krachtig onder woorden brengt.
“Die middag had hij me op het werk gebeld met de vaste telefoon vanuit mijn appartement. Het was een kort, beschaafd gesprekje. We hadden geen discussie of ruzie gekregen, zoals maar al te vaak gebeurde, ook tijdens de meest beknopte uitwisselingen. Het eindigde zo: ‘Je hoeft je in elk geval geen zorgen te maken: als je thuiskomt ben ik er niet meer.’
Dat had ik opgevat als een technische mededeling, maar het was een metaforische verklaring. Het was zijn afscheid.”
Wat het boek, naast het thema zelf, ook bijzonder maakt, is de virtuoze schrijfstijl waarmee Matteo Bianchi de fragmenten van zijn caleidoscopische verhaal neerpent. Nu eens haastig en koortsachtig, dan weer rustig en beschouwend. Prozaïsche beschrijvingen wisselen af met poëtische beschouwingen.
Gaandeweg wordt het boek ook een persoonlijk en doorleefd manifest waarin de auteur vaststelt dat er voor ‘zij die achterblijven’ na een zelfmoord van een naaste, nog steeds onvoldoende gestructureerde en wetenschappelijk onderbouwde hulp of begeleiding voorzien is. Hij interviewde (andere) ervaringsdeskundigen, hulpverleners en academici en ontdekte dat het taboe weliswaar langzaam maar zeker wordt doorbroken, maar ook dat er nog een hele weg te gaan is. Dit prachtig geschreven boek zal hoe dan ook voor vele lotgenoten hoop en houvast bieden.
“Los van het traject en de manier waarop het wordt afgelegd, blijft dit de essentie: op een gegeven moment moet je jezelf gunnen om door te gaan.”
Zij die achterblijven, Matteo B. Bianchi. Uitgeverij De Bezige Bij, 287 pagina’s. Nu te koop bij de lokale boekhandel of via deze link bij bol.com.
Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Via deze blog delen wij onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Als je dit artikel leuk of interessant vindt, deel het dan gerust met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!
Reacties