In het dorpje Guardia Vomano, strategisch gelegen op een glooiende heuvel die uitkijkt over de rivier Vomano, ligt een plek waar de tijd is blijven stilstaan: de Abbazia di San Clemente al Vomano. De geschiedenis van deze betoverende plek begint reeds in de tweede helft van de 9de eeuw. Benedictijnse monniken, afkomstig van de invoedrijke abdij van San Clemente a Casauria, bouwden hier toen een kerk, vermoedelijk op vraag van Ermengarda, de dochter van de keizer Lodewijk II. De kerk en ook de bijhorende abdij werden tot twee maal toe vernield – eerst door de Saracenen in 911 en later door de Noormannen in 1077 – en telkens weer heropgebouwd. Haar huidige uitzicht kreeg de kerk in 1108.
De gevel van de San Clemente al Vomano, die je bereikt via een hellend pad geflankeerd door enkele stevige cipressen, oogt sober en robuust. Enkel het romaanse portaal is fraai versierd met verfijnd beeldhouwwerk met kronkelende bloemen- en plantenmotieven en ook dieren. Wie aandachtig kijkt zal merken dat bij de bouw van de kerk ook gebruik werd gemaakt van materialen die werden gerecycleerd uit Romeinse bouwwerken.
Binnen treffen we een drieschepige kerk aan met strakke rondbogen die rusten op eenvoudige stenen zuilen. Elke zuil heeft een verschillend, mooi gesculpteerd kapiteel.
Via glazen platen in de vloer krijgen we restanten te zien van eerdere bouwfases van de kerk.
Vooraan in de kerk, op een verhoogd koor, trekt het 12de eeuwse ciborium (altaaroverkapping) onvermijdelijk meteen de aandacht. Het is een meesterwerk van romaanse beeldhouwkunst, met duidelijke Arabische en Byzantijnse invloeden. Het kunstwerk staat bol van de symboliek. Het onderste deel van de overkapping is vierkant van vorm en staat symbool voor de zondige, menselijke wereld. Daarboven komen twee achthoeken te staan, symbool voor de overgang van het eindige, aardse leven naar het eeuwige leven. Het ronde, koepelvormige dak tenslotte staat symbool voor de hemel, binnenin versierd met sterren. Ook de vreemde, mannelijke wezens die we overal in het fraaie sculptuurwerk ontwaren, hebben een symbolische betekenis. Ze tonen de mens die zich overgeeft aan de zonde.
Rechts in het koor staat een kleurrijk beschilderde houten buste van San Clemente, de heilige naar wie de kerk genoemd is. Dit beeld dateert uit de 18de eeuw. Een ander, 14de eeuws houten beeld van de heilige was op het moment van ons bezoek tijdelijk verwijderd voor restauratiewerken.
Onder het verhoogde koor vooraan in de kerk bevindt zich een crypte die je kan bereiken via een trap in de zijschepen van de kerk. De gewelven van deze intieme ruimte rusten op kleine kolommen. In vroegere tijden werden in de crypte de beenderen bewaard van overleden monniken.
De kerk was ooit bijna helemaal beschilderd met fresco’s. Slechts enkele fragmenten hebben de tand des tijds weerstaan. Ze dateren uit de 13de tot de 15de eeuw. Op een pilaar in de linker zijbeuk krijgen we een Madonna met Kind te zien. Andere fresco’s sieren een nis die tegen de linker zijwand werd gebouwd. We zien daar o.a. Christus afgebeeld met de vier evangelisten. Ook op de wanden in het koor zijn er nog enkele relatief goed bewaarde fresco’s te zien.
Let voor je de kerk verlaat nog even op een steen met een bijzondere inscriptie die zich rechts van de poort bevindt. Daarin staat een tekst gebeiteld die verwijst naar de inhuldiging van een andere kerk, gewijd aan Sint-Martinus. De oude wijdingssteen (uit het jaar 1134) werd blijkbaar gerecycleerd en kreeg hier in de San Clemente een tweede leven.
Praktische info: de abdijkerk is jammer genoeg meestal gesloten. Om ze te bezoeken maak je dus best vooraf een afspraak. De contactgegevens worden geafficheerd nabij de ingang. Maar met een beetje geluk vind je de deur soms ook wel geopend omdat er net een rondleiding aan de gang is. Dan kan je gerust naar binnen glippen.
Nog een tip: combineer een stop bij de San Clemente al Vomano met een bezoek aan de nabijgelegen Abbazia di Santa Maria di Propezzano. Wil je er een dagtocht van maken? Rijd dan met de wagen (of de fiets) ook nog even door naar de San Giovanni ad Insulam en de Santa Maria di Ronzano. Dan heb je meteen alle abdijkerken van de ‘Valle delle Abbazie’ gezien.
Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Via deze blog delen wij onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Als je dit artikel leuk of interessant vindt, deel het dan gerust met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!
Reacties