Net buiten de stad Sciacca, aan de zuidkust van Sicilië, ligt aan de voet van de Monte Kronio een ‘betoverd kasteel’. Het Castello Incantato is geen kasteel in de echte zin van het woord. Het is een bizarre beeldentuin, ontsproten aan de rijke verbeelding van Filippo Bentivegna, een artistiek buitenbeentje met een bijzondere levenswandel.
Een bijzonder levensverhaal
Filippo Bentivegna werd op 3 mei 1888 geboren in Sciacca in een groot en arm gezin. Na enkele jaren bij de Italiaanse marine te hebben gewerkt ging hij, net als vele streekgenoten, in 1913 zijn heil zoeken in Amerika. Daar liep hij in een gevecht met een liefdesrivaal een zware verwonding op aan de schedel, een letsel met blijvende gevolgen. Ontgoocheld en psychisch verward keerde hij terug naar zijn geboortestad waar hij zich terugtrok op een klein landgoed dat hij kocht met het geld dat hij aan de overkant van de oceaan had verdiend.
Hij stortte zich meteen verwoed op het uitkerven van gezichten in bomen en stenen. Die stenen hakte hij zelf uit de rotsen aan de achterzijde van het terrein waar hij zich had gevestigd. Hij beschouwde zijn sculpturen als zijn onderdanen en zag zichzelf als de koning van een imaginair rijk. Tijdgenoten getuigden dat hij vaak in de stad rondliep met een korte stok die hij als zijn scepter beschouwde en dat hij zich graag liet aanspreken met ‘excellentie’. Geen wonder dat hij in de streek meewarig bekeken werd als een soort dorpsgek. Hij stond er bekend als Lu signuri di li testi (de heer van de hoofden). In 1967 overleed hij op 79-jarige leeftijd.
Pas na zijn dood zou zijn werk artistieke erkenning krijgen als ‘outsider art’, kunst gemaakt door buitenstaanders, zonder artistieke scholing en wars van alle conventies. Veertien van zijn werken staan momenteel in het Musée de l’Art Brut in het Zwitserse Lausanne. De Siciliaanse overheid bouwde in de jaren ’80 zijn inmiddels zwaar verwaarloosde en grotendeels geplunderde landgoed om tot een openluchtmuseum. Er staan nog steeds ruim drieduizend sculpturen, groot en klein, opgesteld langs de paden die inmiddels op het terrein werden aangelegd.
Het bezoek begint in het kleine museum waar we meer vernemen over het leven van de excentrieke kunstenaar en waar ook enkele werken staan opgesteld die een idee geven van zijn artistieke productie.
Bijzondere beeldentuin
Het is een bevreemdende ervaring om door de tuin te dwalen en aangestaard te worden door duizenden gezichten, vaak sereen, soms demonisch. Sommige beelden doen aan middeleeuwse koningen of ridders denken. Andere aan bijbelse profeten of oosterse magiërs. Soms doen ze ook verrassend modern aan.
Wolkenkrabbers
Het bescheiden huisje van waaruit Filippo Bentivegna heerste over zijn koninkrijk is een kunstwerk op zich. Op de wanden herkennen we een kleurrijk kluwen van wolkenkrabbers, waarop vlaggen wapperen. Dit moet zijn herinnering zijn geweest aan zijn verblijf in New York waar de skyline van de miljoenenstad een grote indruk zal hebben nagelaten op de eenvoudige visserszoon uit Sciacca. De grote vis met kleine visjes in de buik op de linkerwand is vermoedelijk een verwijzing naar het schip waarin hij destijds als onbeduidende, kleine Siciliaanse vis, naar het grote Amerika is gereisd.
Graven in de grotten
Achteraan de hellende tuin kan je de rotsen zien waarin Bentivegna heuse gangen heeft uitgegraven. Hij wrikte er stenen los waarop hij zich vervolgens met hamer en beitel uitleefde om telkens nieuwe onderdanen tot leven te wekken waarmee hij zijn magische rijk bevolkte. Ook in de grotten zelf staren vreemde gezichten je aan.
Sprookjesachtige bomen
Heel bijzonder en fascinerend zijn ook de gezichten die gesculpteerd werden in de bast van de olijfbomen. Sommige zijn ondertussen vervormd doordat de bomen zijn blijven groeien, maar de gezichten blijven duidelijk herkenbaar en hebben zowaar iets sprookjesachtigs.
Het Castello Incantato is één van die vele, unieke en weinig bekende bezienswaardigheden in Sicilië waar haastige toeristen jammer genoeg vaak aan voorbijgaan. Wie op doorreis in Sicilië de archeologische sites van Agrigento en Selinunte bezoekt, moet zeker overwegen om hier toch even halt te houden. Het Castello Incantato ligt immers perfect op de route tussen deze twee toeristische trekpleisters en het is absoluut een bezoek waard. Men vertelle het voort!
Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Via deze blog delen wij onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Als je dit artikel leuk of interessant vindt, deel het dan gerust met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!
Reacties