Op bezoek in het wijnmuseum van Castiglione in Teverina

22/09/2020 Reageer
Castiglione in Teverina wijnmuseum

Op de grens tussen Lazio en Umbrië, zo’n 15 km ten zuiden van Orvieto ligt het rustige, ingeslapen dorpje Castiglione in Teverina. Het is mooi gelegen op een heuveltop die uitkijkt over de vallei van de Tiber. De weg erheen is omgeven door wijngaarden. En wijn is wat ons naar Castiglione brengt. In het kleine dorp bevindt zich namelijk het grootste wijnmuseum van Europa: het MUVIS, voluit het Museo del Vino e delle Scienze Agroalimentari.  

Het museum is gevestigd in de voormalige fabrieksgebouwen en kelders van de befaamde Cantina Vaselli, een historisch wijnhuis dat in de tweede helft van de vorige eeuw bekend stond om zijn grootschalige productie van kwaliteitswijnen. Graaf Romolo Vaselli (1898 – 1967) nam in 1942, in volle oorlogstijd, het toen bescheiden wijnbouwbedrijfje over van Graaf Luigi Vannicelli Casoni. Hij deed aanzienlijke investeringen en breidde de productiecapaciteit aanzienlijk uit. Vaselli, die niet alleen een neus had voor marketing maar bovendien ook goede connecties in Rome, slaagde er algauw in om grote contracten af te sluiten en één van de grootste wijnproducenten van het naoorlogse Italië te worden. Het merk Vaselli kende zowel op de nationale als de internationale markt succes, tot de zaak in 1994 de deuren sloot.   

Na twintig jaar leegstand werd een nieuwe en waardige bestemming gevonden voor de immense ruimte. Met ruim 2000 vierkante meter expositieruimte, verspreid over vijf verdiepingen (waarvan vier ondergronds) is het wijnmuseum van Castiglione del Teverina het grootste wijnmuseum van Europa. Je kan er – letterlijk – onderduiken in de geschiedenis van de wijnbouw, van de oudheid tot vandaag. 

Het museale parcours begint op de gelijkvloerse verdieping, in de grote hal. Aan de hand van foto’s en documenten leren we over geschiedenis van het wijnhuis en van de familie Vaselli. We kunnen ons meteen een goed beeld vormen van de bedrijvigheid die hier ruim een halve eeuw geleden nog heerste. De grote maquette in het midden van de hal, geeft je een idee van de omvang van de wijnkelders en hoe deze zijn uitgehouwen in de onderliggende tufsteenrots.

In de daarop volgende Sala dei Riflessi e delle Trasparenze staat de wijncultuur centraal. We zien hoe ‘wijn’ een thema is dat al eeuwenlang kunstenaars inspireert. Wijn brengt mensen samen, wijn maakt deel uit van het dagelijkse leven. 

Castiglione in Teverina wijnmuseum

Hier maak je ook kennis met de verschillende types wijnflessen. In de glazen vitrines staat een aardige collectie opgesteld. Charmant zijn de luxueuze glazen wijnflesjes van Vaselli die destijds verkocht werden in de restauratiewagons van de Italiaanse spoorwegen. 

We vervolgen onze weg lang een brede, wijnrode trap die ons naar de lager gelegen verdieping leidt. Hier bevindt zich de Sala della Mappa die haar naam ontleent aan de oplichtende vloertegels met een grote luchtfoto van het wijngebied van de Valle del Tevere. Meteen krijg je een idee van hoe uitgestrekt de wijngaarden in deze regio zijn. De kelderverdieping is verder helemaal gevuld met kubusvormige betonnen silo’s die gebruikt werden om wijn te laten fermenteren. In enkele van de kubussen worden de verschillen weergegeven tussen wijnbouw vroeger en nu.

Nog een verdieping lager bereiken we de Sala della memoria en de Sala delle Spedizioni. In deze ruimtes staan allerlei werktuigen opgesteld die verband houden met de wijnbouw, van het planten van de wijnstokken tot en met het bottelen van de wijnflessen. In glazen vitrines zien we ook een indrukwekkende collectie voorwerpen uit het laboratorium van Riccardo Cotarello, één van Italië’s meest befaamde oenologen die verschillende jaren voor de Cantina Vaselli werkte en waakte over de kwaliteit van de wijnen. 

Eén van de pronkstukken in dit gedeelte van het museum is de oude machine die gebruikt werd om flessen te vullen. Een mooi stukje industriële archeologie.  

Het succes van de Cantina Vaselli had, naast de kwaliteit van de wijn, ook veel te maken met een goede marketing. Dat blijkt uit de collectie advertenties en promotiemateriaal. Ook de opvallende blauwe houten kratten waarin de wijn vervoerd werd droeg zeker bij tot de uitstraling van de merknaam. 

Een smalle trap, aan beide zijden omgeven door rails waarop kleine tonnen konden vervoerd worden, brengt ons naar de Cantina Storica. In deze donkere ruimte werden rode kwaliteitswijnen in houten vaten bewaard om verder te rijpen. Achter een ijzeren hek dat goed afgesloten kan worden, werden destijds de beste en duurste flessen wijn bewaard. Deze zone was enkel toegankelijk voor Graaf Vaselli zelf en zijn naaste medewerkers.   

Het hoogtepunt van het bezoek bevindt zich – hoe contradictorisch het ook mag klinken –  op het diepste punt van het museum, 27 meter onder de begane grond. Vanuit de Cantina Storica brengt een smalle gang die voorbij een lange reeks liggende wijnvaten loopt, ons naar ‘la Cattedrale’, een immense kelderruimte, uitgehouwen in de tufsteenrots. In het flauwe schijnsel van enkele lampen zien we de contouren van de gigantische houten wijntonnen die hier staan opgesteld. Met een diameter van drieëneenhalve meter zijn het de grootste houten wijntonnen van Italië. Ze werden hier ter plekke gemaakt door ervaren tonnenmakers en kunnen, gezien hun omvang, de kelder nooit meer verlaten.     

Wij kunnen dat gelukkig wel. Eens terug op de begane grond werpen we nog een blik op de museumshop waar je ook wijnen kan kopen van de verschillende wijnhuizen in de buurt van Castiglione in Teverina. Die wijnen kan je overigens ook proeven op het terras naast de ingang van het museum. Van hieruit heb je een mooi zicht op de binnenplaats waar het ooit moet hebben gegonsd van de drukte van aan- en afrijdende traktoren met pas geplukte druiventrossen en vrachtwagens met wijnflessen. Graaf Vaselli zal het vanop het balkon van zijn residentie die grenst aan de binnenplaats ongetwijfeld allemaal goedkeurend hebben aanschouwd.  

Praktisch: het museum is dagelijks geopend van 10 tot 13u en van 15 tot 18u. Op aanvraag worden ook geleide bezoek of wijndegustaties georganiseerd. Meer info op www.muvis.it


Colophon PIC

Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Via deze blog delen wij onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Als je dit artikel leuk of interessant vond, deel het dan gerust met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!

Reacties

Geef een reactie