Op zowat een uurtje rijden van Bologna, in het kleine dorpje Riola, bevindt zich een merkwaardig en sprookjesachtig kasteel, de Rochetta Mattei. Het was de woonplaats en tegelijk het levensproject van graaf Cesare Mattei (1809-1896). Na een succesvolle carrière in het leger en de politiek stortte hij zich op de studie van de geneeskunde. Dat gebeurde nadat zijn moeder in 1850 was overleden aan een ongeneeslijke tumor. De rijke graaf trok zich terug uit zijn publieke functies en begon met een ambitieus project. Bovenop de ruïnes van een oude middeleeuwse burcht, die ooit eigendom was van Matilde van Canossa, liet hij een kasteel bouwen. Cesare Mattei zag persoonlijk toe op de werkzaamheden en hij waakte erover dat het werd gebouwd volgens het ontwerp dat hij zelf in gedachten had. Het was duidelijk een prestigeproject. De graaf wou er immers een soort gezondheidscentrum inrichten waar hij kon experimenteren met electro-homeopathie, een vorm van alternatieve geneeskunde die hij zelf had ontwikkeld en die in de 19de eeuw een zekere faam had tot in de vorstelijke hoven in Europa en daarbuiten. Beroemdheden als Lodewijk III van Beieren en tsaar Nicolaas II verbleven ooit een tijdlang in het bijzondere kasteel van graaf Mattei om er een gezondheidskuur te volgen. De Russische auteur Dostojevski verwijst in zijn boek ‘De gebroeders Karamazov’ zelfs letterlijk naar ‘de medicijnen van Graaf Mattei’.
Het is moeilijk om niet onder de indruk te zijn als je plots, na een bocht in de Strada Provinciale, het kleurrijke kasteel hoog ziet uittorenen boven de boomtoppen. Het is suggestief gelegen op een steile rots die uitziet over een plaats waar twee rivieren, de Reno en de Limentra, samenvloeien.
Parkeer de wagen langs de weg en begeef je naar de grote toegangspoort. Boven de poort staat een opschrift dat verwijst naar de geschiedenis van het kasteel en naar zijn bouwheer, graaf Cesare Mattei. Ook zijn voormalige medewerker en adoptiefzoon Mario Venturoli Mattei, die na de dood van Cesare het bouwwerk vervolledigde, wordt vermeld.
Voorbij de poort leidt een trap je omhoog naar het centrale binnenplein. De weg is geflankeerd door tal van beelden die je vanuit de hoogte aanstaren.
Je bereikt het centrale binnenplein via een boog die ondersteund wordt door twee zittende figuren. De ene heeft een menselijk gezicht, de andere dat van een demon. Vanop de wand word je begroet door het vriendelijke gezicht van een glimlachende, baardige man.
Op de cortile principale, het binnenplein met een waterbassin, is het doorgaans druk. Van hieruit vertrekken immers om de 15 à 20 minuten de geleide bezoeken. Een gids is geen overbodige luxe want, zoals je algauw merkt, is het niet moeilijk om te verdwalen in het labyrinth van trappen, gangen, binnenplaatsen en zalen.
Vanop het plein geeft een brede deur toegang tot de Sala dei Novanta. Deze ruimte, oorspronkelijk bedoeld als mausoleum, werd uiteindelijk ingericht als balzaal met speelse ornamenten in Liberty-stijl. Het opvallende glas-in-lood raam bevat een portret van Cesare Mattei. De zaal ontleent haar naam aan het verhaal dat de excentrieke graaf het plan had opgevat hier zijn negentigste verjaardag te vieren, in het gezelschap van 89 gasten die ook 90 jaar oud waren.
Een volgende halte op het bezoek is de indrukwekkende Cappella. Als deze ruimte je doet denken aan de befaamde Mezquita (moskee – kathedraal) van Cordoba, dan zit je helemaal goed. Daar haalde Cesare Mattei inderdaad zijn inspiratie voor deze fascinerende kapel met een overdaad aan sierlijke zwart-witte bogen. In de loggia boven het altaar bevindt zich de graftombe van Graaf Mattei. De keramiektegels van de tombe zijn versierd met sterren en symbolen.
Bij het verlaten van de kapel brengt een trap je naar een klein terras van waaruit je een mooi zicht hebt op de verschillende torens en gebouwen die samen het kasteelcomplex vormen. De massieve vierkante toren is de ‘Torre del Conte’ (de toren van de graaf) en de slanke ronde toren is de ‘Torre della Visione’ (de toren van de visie).
Iets verderop bereik je een ander terras van waarop je een adembenemend zicht hebt op het Apennijnengebergte.
Een trap brengt je vervolgens naar een nieuw hoogtepunt van het bezoek: de Cortile dei Leoni (het plein van de leeuwen). Voor dit geraffineerde binnenplein vond Cesare Mattei zijn inspiratie in het Moorse Alhambra-paleis in Granada. In het midden van het plein trekt de fontein met de vier leeuwen de aandacht.
Het plein geeft toegang tot de toren waar de graaf woonde, werkte en gasten ontving. Ook hier overheerst de geraffineerde Liberty-stijl, gecombineerd met elementen uit de Arabische cultuur.
Let in één van de kamers op het merkwaardige plafond met omgekeerde piramides. Het lijkt een beschilderd houten plafond maar in werkelijkheid bestaat het volledig uit papier-maché. Wellicht was dit de slaapkamer van de graaf.
Volgens onze gids, een historica die zelf al een boek had gepubliceerd over Cesare Mattei en zijn alternatieve geneeskunde, hadden deze omgekeerde piramides een welbepaalde functie. Ze zouden immers de magnetische stralingen die voortkomen uit de rots waarop het kasteel is gebouwd en die overal in het gebouw aanwezig zijn, bundelen en richten op de personen die zich in de kamer bevonden. Mattei geloofde in de geneeskundige kracht van magnetische stralingen. Dat was wellicht ook de reden waarom hij hier zijn slaapkamer inrichtte en elke morgen weer vol energie ontwaakte.
Na de verkenning van de woonvertrekken kom je terug op de Cortile dei Leoni en vandaar neem je een smalle, maar spectaculaire wenteltrap, de ‘Scala nobile’, helemaal terug naar beneden, naar het centrale binnenplein waar het bezoek begon. De spiraalvorm van de trap en het alternerende kleurenspel op de wanden creëren een mooie optische illusie. Het lijkt immers wel of er twee trappen zijn die elkaar weerspiegelen. Geniet op de binnenplaats nog even na van het merkwaardige, feërieke schouwspel waarop de excentrieke graaf Mattei jou en vele nobele bezoekers voor jou heeft getrakteerd.
Praktisch: De Rochetta Mattei is enkel te bezichtigen op zaterdag en zondag. Vooraf online reserveren is noodzakelijk omdat je het kasteel enkel met een gids kan bezoeken. Je vindt alle informatie op de website www.rochetta-mattei.it. Betalen doe je ter plaatse. Een biljet kost 10 euro.
Zin in een voorproefje? Dit filmpje uit het Italiaanse televisiejournaal ter gelegenheid van de opening van de Rochetta Mattei voor het publiek (in 2015) doet je gegarandeerd zin krijgen om dit magische kasteel met je eigen ogen te gaan zien.
Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Via deze blog delen wij onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Als je dit artikel leuk of interessant vindt, deel het dan gerust met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!
Reacties