Terwijl de Griekse held Odysseus gevangen werd gehouden door de cycloop, bedacht hij een list. Hij voerde de reus dronken met de mythische, plaatselijke Etnawijn. Wanneer die zijn roes lag uit te slapen, staken Odysseus en zijn mannen het slapende oog uit met een gloeiende houten paal. 

Wijn van de Etna speelt zo een prominente rol in één van de meest illustere passages uit de Odyssee van Homerus. Qua product-placement kan dat tellen. Sinds de Oudheid genoten Etnawijnen van een naam en faam die tot ver buiten de grenzen van de productiezone reikte. In de twintigste eeuw verzeilde de Siciliaanse economie echter in een diepe crisis die ook de lokale wijnbouw meesleurde. Daar kwam verandering in eind jaren negentig, toen de visionaire zakenman Benanti en de jonge wijnmaker Salvo Foti de handen in elkaar sloegen. Het was het begin van de renaissance van de Etnawijnen. Twintig oogstjaren later heeft Etna opnieuw haar plaats ingenomen als één van de grote terroirs van Europa. Niet voor niets noemt men het wijngebied ‘de Bourgogne van het Zuiden’.

Wat maakt wijn van de Etna zo bijzonder? Vooreerst is er de ondergrond: vulkanisch gesteente dat door de tand des tijds is verpulverd. Ook de hoogte waarop men aan wijnbouw doet is uitzonderlijk: sommige wijngaarden bevinden zich 1200 meter boven het zeeniveau en behoren daarmee tot de hoogste van Europa. Het bijzondere microklimaat speelt ook een rol. Op de oostflank van de Etna regent het bijvoorbeeld tot vier keer meer dan in de rest van Sicilië. Maar er is ook een cultureel aspect: de lokale wijnbouwers selecteerden over de eeuwen heen eigen druivensoorten die volledig zijn aangepast  aan de bijzondere natuurlijke omstandigheden.  

Witte Etnawijn wordt van de druivensoort carricante gemaakt, eventueel aangevuld met minella, grecanico, trebbiano of cataratto. De dominante aroma’s zijn gele bloemen, anijs en wit steenfruit. In de mond vallen de verfrissende zuren en fijne mineraliteit op. Witte Etna wordt hoofdzakelijk op de oostflank geproduceerd, waar de Etna tot in de zee reikt. Deze witte wijn combineert – niet toevallig – goed met ziltige gerechten van vis, schaal- en schelpdieren. Rode Etnawijn wordt hoofdzakelijk van nerello mascalese gemaakt, een druivensoort die wijnen oplevert met intrigerende aroma’s van overrijp fruit, tabak, chocolade en specerijen. Zowel rode als witte Etna staan erom bekend buitengewoon mooi te verouderen. 

I Custodi delle vigne dell’Etna, Etna Bianco ‘Ante’ 2016

Nadat vader Benanti het wijnhuis had overgedragen aan zijn twee zonen, die een meer internationale wijnstijl beoogden, komt het tot een breuk met Salvo Foti. Salvo, ondertussen ervaren wijnmaker, start een eigen project samen met Mario Paoluzzi, een Romeinse zakenman die zich tot Siciliaanse wijnboer omschoolde. Ze kopen enkele verwaarloosde, eeuwenoude wijngaarden op en restaureren die volgens de plaatselijke wijnbouwtradities. Dit betekent wijngaarden in terrassen die gescheiden worden door muurtjes van lavasteen. En het betekent ook de teeltvorm ad alberello: afzonderlijke struikjes van druivenstokken die aan een paal van kastanjehout worden bevestigd. Het wijnhuis krijgt de naam I Custodi delle vigne dell’Etna, wat geheel toepasselijk ‘de bewaarders van de wijngaarden op de Etna’ betekent. 

Om de wijngaarden te beheren is ontzettend veel handwerk vereist, maar men krijgt af en toe de hulp van de ezel Ciccio.

Ante is een traditionele, witte Etnawijn die voortkomt uit een wijngaard gelegen in het dorpje Milo, op de oostflank van de vulkaan Etna. Natuurliefhebbers kennen Milo als één van de mooiste plaatsen van Sicilië. Kastanjebossen, knalgele bremstruiken, uitgedoofde lavastromen en wijngaarden wisselen er elkaar af in een kleurrijk schouwspel gecreëerd door natuur en mens. Wijnliefhebbers kennen Milo dan weer als de beste plaats om witte Etna te produceren.

Tip: wil je de heerlijke wijnen van de Etna graag ter plekke gaan ontdekken? Vlieg dan op Catania en gun jezelf een fijne vakantie aan de oostkust van het prachtige Sicilië.

***

Dit artikel kwam tot stand met de medewerking van wijnhandel Decanto, Brusselsesteenweg 137, 1730 Asse.

Decanto is de wijnhandel van Karel Megens (29). Hij leerde als jobstudent in een restaurant de Italiaanse keuken kennen en trok na zijn studies naar Bologna om er culinaire ervaring op te doen. Tijdens zijn verblijf in Italië raakte hij in de ban van Italiaanse natuurwijnen. “In Italië gaat men heel intelligent met het concept natuurwijn om”, vertelt Karel. “Men ziet het als een middel om puurdere, fijnere en authentiekere wijn te maken. Het loopt helemaal gelijk met hun idee over gastronomie: een sublieme keuken bereikt men door de allerbeste streekproducten op een eenvoudige én gepaste manier te bereiden. Dus behoort de wijnbouwer gezonde, rijpe druiven te kweken in wijngaarden die van de meest gunstige natuurlijke omstandigheden profiteren. De wijnbereiding verloopt best met minimale ingrepen en volgens de lokale tradities die zich over de eeuwen heen hebben bewezen.” Zoek bij Decanto dus niet naar industriële wijnen aan de laagste prijzen, noch naar wijnen die als luxeartikel vermarkt worden. “Bij Decanto vind je wijnen van kleinschalige, gepassioneerde wijnbouwers die een verfijnd streekproduct maken met de nodige bedachtzaamheid, kunde en ervaring. Daarmee bereiken we een heel aangenaam publiek van wijn- en Italiëliefhebbers en levensgenieters in het algemeen. En we hebben ook het genoegen te kunnen samenwerken met enkele van de meest gerenommeerde restaurants in Vlaanderen, want dit soort wijnen past wonderwel bij de hedendaagse gastronomie met een focus op essentie van de smaak en verteerbaarheid.”

***

Wij hebben ervan genoten deze tekst te schrijven. Als je dit artikel leuk of interessant vond, deel het dan met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!