In de heuvels rond Montepulciano, één van Toscane’s bekendste wijngebieden, liggen de wijngaarden van Avignonesi, eigendom van de Vlaamse onderneemster Virginie Saverys. Ze kocht het wijndomein in 2009 en bouwde het uit tot één van de meest toonaangevende bedrijven op het vlak van biodynamische wijnbouw in Italië. Biodynamische wijnbouw gaat nog een stapje verder dan biologische wijnbouw. Zo bijvoorbeeld gelden er nog strengere bemestingsnormen waarbij enkel plantaardige, minerale en dierlijke preparaten worden gebruikt. Ook wordt bij de oogst- en snoeiwerkzaamheden rekening gehouden met de stand van de zon en de maan. Met bijna 180 hectare wijngaarden is Avignonesi vandaag het grootste wijndomein van Montepulciano. De wijngaarden liggen verspreid over het gebied zodat de risico’s op schade door bv. vorst of hagel gespreid worden.
Avignonesi zet graag de deuren open voor het publiek. Je kan er vrijwel dagelijks een geleid bezoek boeken, uiteraard gevolgd door een degustatie van enkele wijnen. Wij lieten ons rondleiden door de enthousiaste medewerkster Ilaria. Plaats van afspraak voor de rondleiding is het erf van ‘Le Capezzine’, een historische hoeve die dateert uit 1882.
De eerste halte is de wijngaard ‘La Tonda’, aangelegd in 1990 bij wijze van experiment. De wijngaard vormt een perfecte cirkel met 90 rijen met telkens 34 wijnranken met Sangiovese druiven. Naarmate de rijen dichter bij het centrum van de cirkel komen, wordt de afstand tussen de wijnranken kleiner. Bedoeling van het experiment was om na te gaan of de afstand tussen de wijnranken een impact heeft op smaak en kwaliteit. De druiven werden per cirkel geoogst en afzonderlijk tot wijn verwerkt. Uit het experiment is gebleken dat de wijnen die voortkwamen van de druiven uit de binnenste cirkels, waar dus de wijnranken dichter bij elkaar stonden, van een betere kwaliteit waren dan de wijnen op basis van de druiven uit de buitenste cirkels. De verklaring? Naarmate de wijnranken dichter bij elkaar staan, moeten ze dieper wortelen om aan voldoende water te komen en doordat ze dieper wortelen, nemen ze ook meer mineralen en andere voedingsstoffen op. Daaruit werden dan weer lessen getrokken voor de aanleg van andere wijngaarden.
Van de wijngaard gaat het naar de wijnkelder. De kelderruimte dateert uit 1882 en bestaat uit twee verdiepingen. Er heerst een constante temperatuur van ca. 18 graden. Een welkome verfrissing want buiten brandt de zon en loopt de temperatuur op tot 35 graden.
In de eerste houten vaten die we te zien krijgen rijpt de Sangiovese waarmee de Vino Nobile di Montepulciano wordt gemaakt. “Voor de begeerde denominatie ‘Vino Nobile’ moet de wijn minstens voor 80% uit Sangiovese bestaan,” verduidelijkt Ilaria, “maar bij Avignonesi kiezen we ervoor om 100% Sangiovese te gebruiken.”
We wandelen verder de kelder in en zakken af naar de tweede ondergrondse verdieping. Hier wordt de wijn bewaard waarmee Avignonesi een andere kwaliteitswijn maakt: de befaamde ‘50&50’. Het gaat om een samenwerking met een andere wijnproducent, Le Capannelle uit de Chiantistreek. De wijn is een blend van 50% Merlot van Avignonesi en 50% Sangiovese van Le Capannelle. De wijn rijpt vervolgens een jaar in de kelders van Avignonesi én nog eens een jaar in de kelders van Le Capannelle. De bijzondere naam ‘50&50’ lag dus voor de hand.
Halverwege de tweede kelderruimte, achter een goed afgesloten traliehek, bevindt zich de schatkamer van het wijndomein. Hier worden honderden magnumflessen bewaard met wijnen van de verschillende wijngaarden en van verschillende jaargangen. Tot deze ruimte hebben enkel de gediplomeerde oenologen van het wijndomein toegang én eigenares Virginie Saverys uiteraard.
We verlaten de frisse kelder en wandelen tot bij een tweede schatkamer: de ‘Vinsantaia’, waar, eveneens achter een traliehek, de vaten met de befaamde Vin Santo worden bewaard. De Vinsantaia bevindt zich bovengronds en de temperatuur is er dus heel wat hoger. Het hele jaar door staan hier de ramen open waarmee de temperatuur in het gebouw dus schommelt in functie van de buitentemperatuur. De druiven waarmee de Vin Santo wordt gemaakt, worden – in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht – vrij vroeg geplukt. Dat gebeurt reeds de eerste dagen van september. Daarna worden de volledige druiventrossen gedurende vier maanden te rusten gelegd op strooien matten in een grote, goed verluchte schuur. Tijdens dat proces verliezen de druiven een groot gedeelte van het water en stijgt het suikergehalte. Pas dan worden ze tot de gekende zoete Vin Santo-wijn verwerkt.
Ilaria opent het hek en laat ons de gewijde ruimte betreden waar in honderden houten vaten van 50 liter de goddelijke nectar rust, en dit gedurende minstens tien jaar. In die tien jaar gaat bovendien nog eens bijna de helft van de inhoud verloren, louter door verdamping. Dit is het zogenaamde Angels’ Share (het deel voor de engelen). Een volledige jaarproductie levert minder dan 2000 flessen op, en we hebben het dan over flessen van max. 375 ml.
Eens de wijn de houten vaten verlaat, duurt het overigens nog eens twee jaar vooraleer hij in de handel komt omdat hij eerst nog eens één jaar in stalen vaten moet stabiliseren en nog eens één jaar in de fles zelf. Het mag duidelijk zijn: wie Vin Santo wil produceren moet geduld hebben. Maar dat geduld loont!
Avignonesi wordt door kenners wereldwijd geprezen voor de uitzonderlijke kwaliteit van zijn Vin Santo, en vooral dan van de befaamde ‘Occhio di Pernice (patrijsoog). Ilaria vertelt ons dat de bijzondere naam verwijst naar de kleur van de wijn, die dezelfde zou zijn als die van het oog van een patrijs. Zelf hebben we nog nooit een patrijs in de ogen gekeken, maar we geloven Ilaria op haar woord.
En dan volgt de laatste halte van ons bezoek: de degustatieruimte…
In het gezelschap van twee andere gasten, Italianen die in Brussel wonen en werken, krijgen we vier wijnen voorgeschoteld uit het volledige gamma Avignonesi wijnen. We proeven achtereenvolgens
- Il Marzocco, Toscana IGT, 100% Chardonnay, 2019 (wit)
- QX Rosato, Toscana IGT, 100% Sangiovese, 2019 (rosé)
- Desiderio, Toscana IGT, 100% Merlot, 2017 (rood)
- Grandi Annate, Toscana IGT, 100% Sangiovese, 2015 (rood)
Op de vraag of we deze selectie nog wensen uit te breiden met een degustatie van Vin Santo – weliswaar tegen een kleine meerprijs – hoeven we geen twee keer na te denken. We laten ons een Vin Santo di Montepulciano DOC uit 2005 en zowaar ook een Occhio di Pernice uit 2005 welgevallen. Geloof ons, bij het schrijven van dit artikel herinneren we ons nog de hemelse streling van onze smaakpapillen.
Wie na afloop van het bezoek en de degustatie nog een fles (of waarom niet, een kistje) wijn wil meenemen naar huis kan – uiteraard – terecht in de mooie winkel, waar je ook nog andere leuke, wijngerelateerde souvenirs vindt.
Praktisch: een geleid bezoek aan wijndomein Avignonesi met degustatie kost 25 EUR per persoon. Je moet wel vooraf (online) reserveren. Voor meer info en andere formules (gourmet-lunch, kookcursus, privé-feest, …) kan je terecht op de website www.avignonesi.it.
Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Via deze blog delen wij onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Als je dit artikel leuk of interessant vindt, deel het dan gerust met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!
Reacties