Orvieto is een fascinerende stad. Alleen al de ligging, hoog verheven op een plateau van tufsteen en omgeven door een steile afgrond, maakt de stad bijzonder. Maar met de spectaculaire Duomo di Santa Maria Assunta heeft Orvieto ook één van de allermooiste kathedralen van Italië binnen haar stadsmuren. Voeg daarbij gezellige straatjes, mooie winkels en lekkere restaurantjes en je hebt alle ingrediënten voor een geslaagde daguitstap.
Van welke kant je Orvieto ook benadert, je zal onder de indruk zijn van de unieke ligging. Dat was ook de Etrusken niet ontgaan. Zij waren de eersten om hier, op deze strategische plaats, een stad te stichten, Velsna genaamd. Na een lange belegering maakten de Romeinen de oude Etruskische stad met de grond gelijk en noemden haar Urbs Vetus (de ‘Oude Stad’), het latere Orvieto.
Een ideale plaats om een verkenning van de stad te beginnen is de Piazza della Repubblica. Het plein is aan één zijde begrensd door het statige Palazzo Comunale. Het gebouw dateert uit 1216 maar werd in de 16deeeuw grondig gerestaureerd. Dé blikvanger op het plein is echter de stoere, twaalfhoekige klokkentoren van de Chiesa di Sant’Andrea. De kerk werd in de 12deeeuw gebouwd bovenop de resten van een oude, Etruskische tempel. Sporen daarvan zijn nog te zien in de ondergrondse crypte. In de loop der eeuwen werd de kerk herhaaldelijk verbouwd, de laatste keer in 1926.
Vanop de Piazza neem je de Corso Cavour. Hier en ook in de kleine straatjes die erop uitgeven, tref je tal van originele winkeltjes aan waar je gegarandeerd een leuk souvenir vindt.
Ga zeker eens binnen bij Michelangeli (Via Gualverio Michelangeli, 3), een bijzonder atelier waar ze meubelen en allerlei voorwerpen in hout maken. De zaak werd opgericht in 1798 en is befaamd tot ver buiten Italië. In de straten van Orvieto zie je her en der kunstige houten zitbanken die door Michelangeli werden vervaardigd.
Ook bij Menabò in de Vicolo del Popolo tref je gegarandeerd leuke spulletjes aan.
Langs de Via Cavour bevindt zich ook de Torre del Moro. De 43 meter hoge toren dateert uit het eind van de 13deeeuw en was oorspronkelijk een uitkijktoren voor de verdediging van de stad. In de 19deeeuw fungeerde hij als watertoren. Het is een goed idee om de Torre del Moro te beklimmen bij het begin van je bezoek aan de stad. Vanop de toren heb je immers een uniek 360° zicht over de stad en de omliggende vallei. Zo kan je je wat oriënteren en zie je meteen ook waar dé attractie van de stad zich bevindt: de weergaloos mooie Duomo.
Om de Duomo te bereiken neem je vanaf de Torre del Moro de Via Duomo. Ook in deze straat kom je tal van mooie en originele winkels tegen. En er is absoluut geen gebrek aan ateliers die volgestouwd liggen met keramiek en houten gebruiksvoorwerpen voor in de keuken.
En dan plots zie je vanuit de smalle straat de magistrale Duomo di Santa Maria Assunta opdoemen. De mozaïeken op de voorgevel glinsteren in de zon. De ranke torens priemen de hemel in. Je mond valt gegarandeerd open van verbazing wanneer je oog in oog staat met dit spectaculaire bouwwerk.
Het hoeft niet te verbazen dat de bouw van dit architecturale hoogstandje meer dan driehonderd jaar in beslag nam (van 1290 tot 1600). Het was paus Urbanus IV die de opdracht gaf om een kerk te bouwen die een waardig onderkomen zou bieden voor de relieken van het zogenaamde ‘mirakel van Bolsena’. Die opdracht is in elk geval meer dan geslaagd.
Om de Duomo te bezoeken moet je een toegangsticket kopen, maar geloof ons, dat is absoluut de moeite. Binnen is de Duomo immers minstens even spectaculair als buiten. Hoogtepunten zijn de rijkelijk met fresco’s verfraaide Cappella della Madonna di San Brizio en de Cappella del Corporale. Voor een uitgebreide verkenning van de Duomo lees je best dit artikel.
Let als je voor de Duomo staat ook even op de bijzondere klokkentoren aan je linkerzijde. Deze middeleeuwse toren bevond zich aan de rand van de enorme werf voor de bouw van de Duomo. In het jaar 1348 werd tegen de gevel van de toren een uurwerk aangebracht om de werktijden te regelen van de arbeiders die aan de slag waren op de werf. Het was één van de oudste mechanische uurwerken ooit. Het mechanisme zorgde ervoor dat op geregelde tijdstippen de klok wordt aangetikt door een bronzen figuur met een hamer. Die bronzen figuur staat in de volksmond bekend als ‘Maurizio’ en de toren heet dan ook Torre di Maurizio.
Nog op de Piazza Duomo bevinden zich twee musea, het Museo Nazionale Archeologico en het Museo Archeologico Faina, met een collectie voorwerpen uit de Etruskische voorgeschiedenis van de stad.
Wie zich echt wil onderdompelen in de geschiedenis van de stad moet beslist een rondleiding volgen door ondergronds Orvieto. Tickets voor Orvieto Underground koop je bij de toeristische dienst (Piazza Duomo, 23), waar ook de rondleidingen starten.
Onder leiding van een gids wandel je door de buik van de stad. Onder de oppervlakte bevindt zich, uitgehouwen in de tufstenen rots, een uitgebreid stelsel van gangen, waterputten, voorraadkelders en… duiventillen.
De eersten die in de tufstenen rots gingen graven, waren de Etrusken. Om de hooggelegen stad van het levensbelangrijke water te voorzien groeven ze smalle waterputten die wel tot 80 meter diep reikten. Tijdens je verkenning van ondergronds Orvieto kom je een aantal van deze antieke waterputten tegen.
In de middeleeuwen begon men de tufsteen op te graven om te gebruiken als bouwmateriaal. Zo ontstond gaandeweg een breed onderaards gangenstelsel dat in de loop der tijden ook voor andere doeleinden werd gebruikt, onder meer voor het persen van olijven en het kweken van duiven. Als de stad belegerd werd door vijanden bestond het gevaar op hongersnood. Om dat gevaar het hoofd te bieden begonnen de bewoners op grote schaal duiven te kweken. Door openingen in de buitenwand van het rotsplateau konden de duiven ongehinderd rondvliegen rond de stad, buiten het bereik van de pijlen van de belegeraars. Tijdens de rondleiding door de ondergrondse stad passeer je een aantal van deze ruime duiventillen vol kleine nissen die in de wand werden uitgegraven. Vandaag heeft men in Orvieto geen nood meer aan duiven om zich te voeden, maar in sommige restaurants zal je wel nog ‘duif op Etruskische wijze’ op het menu vinden. Lekker!
Als de verkenning van de onderaardse gangen je niet heeft afgeschrikt, dan loont het de moeite om ook nog eens de Pozzo di San Patrizio te gaan bezoeken. Deze merkwaardige waterput uit 1527 ligt aan de rand van de stad. Het is een bouwkundig meesterwerk van de hand van Antonio da Sangallo il Giovane (1484 – 1546). Je bereikt de bodem van de 62 meter diepe put via een brede wenteltrap die aan de binnenzijde voorzien is van boogvensters. Deze laten het buitenlicht van bovenaan de schacht naar binnen vallen zodat het nergens volledig donker is. Het merkwaardige is dat je de put opnieuw verlaat langs een tweede wenteltrap die vervlochten is met de eerste en ervoor zorgt dat je tijdens de afdaling geen tegenliggers hebt die terug naar boven komen. De ezels die destijds werden gebruikt om water op te halen kwamen elkaar in de gang dus nooit tegen…. en dat doen vandaag ook de bezoekers niet.
Als je de 248 trappen naar beneden en de 248 trappen terug naar boven in de benen hebt, dan heb je na je bezoek aan de Pozzo di San Patrizio misschien wel honger gekregen? Geen nood: Orvieto telt tal van lekkere restaurantjes. Dit zijn onze favorieten:
Bottega Véra
Bij Bottega Vera (Via Duomo, 36) kan je terecht voor heerlijke broodjes, slaatjes en taglieri met kaas en charcuterie. Er is ook een heel uitgebreide wijnkaart. Ook liefhebbers van ambachtelijke bieren vinden hier zeker hun gading.
Trattoria Da Carlo
In deze gezellige trattoria, gelegen in een rustig straatje (Vicolo del Popolo) geniet je van huisgemaakte pasta en lekkere lokale specialiteiten. De goedgemutste Chef Carlo is altijd in voor een babbel.
Nog een laatste tip: om je bezoek aan Orvieto compleet te maken mag je niet vergeten op één van de vele terrasjes een glaasje Orvieto Classico DOC te degusteren. Kwestie van helemaal in de sfeer ondergedompeld te worden. Alla salute!
Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Via deze blog delen wij onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Als je dit artikel leuk of interessant vindt, deel het dan gerust met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!
Super leuk , heb genoten van jullie mooie foto s en enthousiasme voor deze super Italiaanse dorpjes.
Ik wil het tijdens de Kerstdagen gaan bezoeken en misschien ergens een leuk kerst diner of lunch .
Denk dat alle italianen dan met familie thuis zitten , maar misschien kan het toch ook een leuke Kerst voor mij worden in Orvieto en Capalbio.