Gelegen tussen Venetië en Verona, twee drukbezochte toeristische trekpleisters, is Padua (in het Italiaans Padova) bij het grote publiek minder bekend en dat is best wel een beetje jammer want de stad heeft heel wat te bieden. Het is vooreerst een levendige studentenstad met tal van sfeervolle pleinen, gezellige terrassen en leuke winkels. Het is ook een stad met een lange geschiedenis en dus een rijk cultureel erfgoed. Ten slotte is het dankzij de populaire heilige Sint Antonius die hier begraven ligt ook een belangrijke pelgrimsstad. Dit alles en nog veel meer maakt van Padua eigenlijk een perfecte bestemming voor een korte citytrip.
Wij stippelden twee wandelingen uit door de stad. De eerste wandeling bracht ons van Piazza Duomo tot de Cappella degli Scrovegni.
De tweede wandeling beginnen we aan het Palazzo del Bò, sinds 1493 de zetel van de universiteit van Padua. De universiteit werd reeds gesticht in 1222 en is, na die van Bologna, de oudste van Italië. Galilei gaf er les en Copernicus kwam er studeren. Vanaf 1493 werden de faculteiten die oorspronkelijk over de stad verspreid waren gaandeweg samengebracht in het ruime Palazzo del Bò in het centrum van de stad. Het mooie, historische binnenplein van het palazzo met zijn dubbele rondgang kreeg zijn huidige uitzicht in de 16de eeuw. Merk op dat de zuilen op de gelijkvloerse verdieping een Dorische vorm hebben en die op de eerste verdieping een Ionische. De wanden en gewelven zijn volledig bedekt met de wapenschilden van rectoren en beschermheren van de universiteit.
Het is absoluut aan te raden om een ticket te kopen voor een gegidste rondleiding door de oude universiteitsgebouwen. Je wandelt er door de majestueuze Aula Magna die onderdak bood aan de rechtenfaculteit. Ook Galileo Galilei (1564-1642) doceerde hier omdat dit de enige ruimte was die groot genoeg was om al zijn studenten te kunnen ontvangen. Tegenwoordig wordt deze zaal gebruikt voor plechtige gebeurtenissen zoals de opening van het academiejaar en doctoraatsverdedigingen. Centraal op het plafond van de zaal zien we een fresco met een allegorische voorstelling van de Wijsheid en de wetenschappellijke disciplines.
Het houten spreekgestoelte van waarop Galilei zijn druk bijgewoonde colleges gaf, is nog goed bewaard gebleven en staat tegenwoordig opgesteld in de Sala dei Quaranta, zo genoemd naar de veertig portretten van illustere buitenlandse studenten die ooit aan de universiteit van Padua hebben gestudeerd. Er hangt zowaar een portret van een Vlaming tussen, de student anatomie en plantkunde Adriaan Van Den Spiegel of Adrianus Spigelius (1578-1625). Een deel van de menselijke lever is naar hem genoemd, de lobus caudatus Spigelii en er bestaat ook de plantensoort Spigelia.
Het hoogtepunt van het bezoek is echter het bijzonder Teatro Anatomico. Het werd gebouwd op het einde van de 16de eeuw en is het oudste permanente ‘anatomisch theater’ ter wereld. In deze ruimte, die veel weg heeft van een kleine theaterzaal, werden studenten geneeskunde ingewijd in de menselijke anatomie. Vanop de plaats waar het lijk op de snijtafel werd getakeld, heb je een mooi zicht op de bijzondere architectuur en de benauwdheid van de ruimte. De gids legt uit waarom de balkonnetjes van waarop de studenten toekeken zo smal zijn: zo konden ze niet flauwvallen tijdens de soms wel lugubere anatomische lessen. Bovendien werd er voordat het dode lichaam naar binnen werd gebracht, muziek gespeeld door een orkest om de studenten wat te doen ontspannen.
Breng voor je de universiteit verlaat nog even hulde aan Elena Lucrezia Cornaro Piscopia. Zij was de allereerste vrouw die zich inschreef aan een universiteit. In 1678 behaalde ze hier aan de universiteit van Padua haar diploma filosofie. Je vindt haar standbeeld aan de voet van de trap die naar de bovenverdieping rond het binnenplein leidt.
Na het bezoek aan Palazzo del Bò volgen we de Via Roma, een gezellige winkelstraat, in zuidelijke richting tot we de Prato della Valle bereiken. Dit merkwaardige plein is met zijn 90.000 vierkante meter één van de grootste van Europa. Gelegen aan de rand van de stad heeft deze uitgestrekte ruimte eeuwenlang gediend als marktplaats waar goederen en vee werden verhandeld. Ook vonden hier geregeld grote volksfeesten en religieuze plechtigheden plaats. Het gebied kwam echter geregeld onder water te staan en gaandeweg ontwikkelde zich een moeras. In 1755 liet de toenmalige gouverneur van de stad, Andrea Memmo, het gebied droogleggen en omvormen tot het prachtige plein dat het vandaag is. In het midden van het grote plein ligt een eliipsvormig kanaal. Vier boogbruggen geven toegang tot het eiland, Isola Memmia genaamd naar de bedenker van het project. Aan beide zijden van het kanaal staan 78 standbeelden opgesteld van bekende en verdienstelijke personen uit de geschiedenis van de stad. Onder hen de Romeinse historicus Titus Livius, de sterrenkundige Galileo Gallilei, enkele pausen en uiteraard ook Andrea Memmo. Op elk moment van de dag is het hier heerlijk kuieren of uitrusten op de zitbanken langs het water.
Vanop het plein zie je de indrukwekkende koepels van de Basilica di Sant’Antonio, onze volgende halte. In onze streken wordt vurig tot Sint Antonius van Padua gebeden wanneer men een voorwerp kwijtgeraakt is en maar niet terugvindt. In Padua zelf brengen vooral vrouwen die op zoek zijn naar een partner een bezoek aan deze heilige. Ironisch genoeg loop je in de basiliek wel het risico om je partner kwijt te raken in de dichte drommen bedevaarders die Sint Antonius komen vereren. Op de laatste rustplaats van de populaire heilige is het dus zelden rustig. De heilige Antonius is zelfs zo populair dat de inwoners van Padua zelden zijn naam gebruiken. Ze spreken steevast over il Santo en la Basicila del Santo alsof er geen andere heiligen van betekenis zijn.
Bij het binnenkomen van de basiliek word je begroet door de Madonna del Pilastro die je vanop de pilaar waar ze afgebeeld staat minzaam toekijkt. In een grote zijkapel links in de basiliek bevindt zich het grafmonument van il Santo. Vaak is het hier geduldig aanschuiven om even met de hand de grafsteen te kunnen aanraken waarachter de heilige Antonius rust.
We vervolgen onze weg naar de Cappella delle Reliquie helemaal vooraan in de kerk. Hier bevinden zich tientallen fraai versierde reliekhouders met relieken van Sint-Antonius en andere heiligen. Onder meer de tong, de stembanden, de kin en de kaak van Sint Antonius worden hier door pelgrims vereerd. Via een deur aan de rechterzijde van de basiliek bereik je de kloostertuin die helemaal door een overwelfde kloostergang is omgeven.
Wie een aandenken wil aan het bezoek aan de basiliek en zich wil verzekeren van Antonius’ blijvende bescherming kan terecht in de souvenirwinkel in het kloostercomplex of bij één van de vele kraampjes op het plein voor de kerk. Er is een ruim aanbod aan bidprentjes, rozenkransen en heiligenbeeldjes.
Vanop de Prato del Valle is nog een andere belangrijke kerk te zien, de Basilica di Santa Giustina, een imposant gebouw in rode baksteen bekroond met meerdere koepels. De kerk is gewijd aan Santa Giustina, een lokale heilige die in 304 na Chr. de marteldood stierf. Boven haar graf werd algauw een kerk gebouwd die in de loop der eeuwen grotere vormen aannam. Op het einde van de 10de eeuw verrees naast de kerk een Benedictijnerklooster dat in de 15de eeuw aanzienlijk werd uitgebreid. In de kerk worden, behalve het lichaam van Santa Giustina, ook de resten bewaard van tal van andere heiligen. De belangrijkste onder hen is niemand minder dan Sint-Lucas de evangelist. Hij ligt begraven in een fraai gesculpteerde sarcofaag uit 1313. Volgens de legende was hij oorspronkelijk begraven in het Griekse Thebe. Zijn lichaam werd later naar Constantinopel overgebracht om uiteindelijk hier in Padua zijn laatste rustplaats te vinden.
We ronden onze wandeling door Padua af met een bezoek aan de Orto Botanico, gelegen tussen de twee basilieken die we inmiddels hebben bezocht. Het is de oudste universitaire botanische tuin ter wereld. Het terrein waarop de tuin in 1545 werd aangelegd, werd door de Benedictijner monniken geschonken aan de universiteit van Padua. De botanische tuin, sinds 1997 erkend als Unesco Werelderfgoed, herbergt een unieke verzameling van ca. 3.500 verschillende plantensoorten.
Het oudste gedeelte van de tuin is aangelegd als een ‘hortus conclusus’ (een ommuurde tuin) met in het midden een fontein: de ideale plaats om even tot rust te komen en je te laten betoveren door al het groen. Heel wat studenten weten de rust die in de tuin heerst wel te waarderen en komen hier graag even verpozen tussen de lessen door. Voor hen is de toegang tot de botanische tuin zelfs gratis.
De oudste en wellicht ook bekendste attractie van de Orto Botanico is de zogenaamde ‘Goethe-palm’, geplant in 1585. Tijdens zijn Grand Tour door Italië raakte de Duitse dichter, filoof en wetenschapper zodanig onder de indruk van de botanische tuin en vooral dan van de mooie palmboom dat hij die vermeldde in zijn boek Metamorphose der Pflanzen. De palm staat in een hoge glazen serre, maar is inmiddels zo groot dat hij zelfs boven het dak van de serre uitsteekt.
In 2014 werd de historische tuin verder aangevuld met een geheel nieuwe ‘Tuin van de Biodiversiteit’ (Giardino della Biodiversità). In een reusachtige, hypermoderne glazen serre werden 1.300 plantensoorten bijeengebracht afkomstig van alle continenten. Je wandelt er zo van het Zuid-Amerikaanse regenwoud, via de Afrikaanse jungle en de Aziatische steppes, naar de tropische savannes van Oceanië. Kortom, een unieke reis door de rijke fauna en flora van Moeder Aarde en meteen ook een bewustwording van de noodzaak om spaarzaam om te gaan met de natuurlijke rijkdom van onze planeet. Meer info over de Orto Botanico via deze link.
Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Via deze blog delen wij onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Als je dit artikel leuk of interessant vindt, deel het dan gerust met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!
Reacties