De Basilica dei Santi Bonifacio e Alessio in Rome vormt het toneel van een bijzonder verhaal, dat van Sant’Alessio (Sint Alexius). Deze vroegchristelijke heilige leefde en stierf op de plaats waar vandaag de kerk verrijst, hoog gelegen op de Aventijn, één van de zeven heuvels van Rome.
De oorspronkelijke kerk dateert uit de 3de of 4de eeuw. Ze werd gebouwd bovenop de resten van een Romeinse woning die toebehoorde aan een Romeins senator, Eufemianus, de vader van Alessio. De kerk was aanvankelijk gewijd aan San Bonifacio, een Romeins edelman die de marteldood stierf omwille van zijn geloof. In 986 kreeg de bescheiden kerk het statuut van basiliek en ze werd bij die gelegenheid ook toegewijd aan Sant’Alessio, boven wiens ouderlijke woning de kerk was gebouwd.
Alessio’s vader had voor zijn zoon een huwelijk in gedachten met de dochter van een welstellende Romeinse edelman. De jongeman zag dat huwelijk niet zitten en ontvluchtte op de dag van het geplande huwelijk de ouderlijke woning en dus meteen ook zijn luxeuze leven. Hij zwierf vele jaren lang door het Midden-Oosten en leefde er een bescheiden en eenzaam bestaan. Op een dag keerde hij berouwvol naar Rome terug en klopte aan bij zijn vader. Verouderd als hij was en gehuld in armtierige lompen werd hij door zijn oude vader niet eens herkend. Eufemianus dacht dat hij met een arme pelgrim te maken had en hij verschafte hem onderdak. Hij wees hem een krappe bezemkast toe onder de trap waar hij kon verblijven. Alessio aanvaardde dankbaar het aanbod en bracht de rest van zijn dagen in eenvoud en dienstbaarheid door als knecht in zijn ouderlijke woning. Hij bleef al die jaren – zeventien in totaal – onder de trap wonen tot op de dag van zijn dood. Vlak voor hij stierf zou Alessio aan de paus zijn ware identiteit hebben onthuld. De paus heeft nadien zijn vader en de vrouw die zijn echtgenote had moeten worden, ingelicht. De legende wil dat op het moment dat hij stierf alle klokken in Rome spontaan begonnen te luiden.
Die houten trap uit de legende staat vandaag nog centraal in het merkwaardige grafmonument achteraan in de linkerzijbeuk van de kerk. We zien hoe de stervende heilige door engelen naar de hemel wordt begeleid. Centraal in de scène staat een grote reliekhouder in glas en goud met daarin de (vermeende) resten van de houten trap waaronder de heilige Alessio de laatste jaren van zijn leven doorbracht. Het kunstwerk is van de hand van Andrea Bergondi en dateert uit de 18de eeuw.
In de loop der eeuwen onderging de kerk meerdere restauraties. Ze bevat nog bouwkundige elementen uit de middeleeuwen en de renaissance en kreeg haar huidige uitzicht rond 1750.
Centraal in de koorapsis is een inscriptie te lezen ter ere van Alessio, daterend van voor de 13de eeuw. De marmeren steen wordt geflankeerd door twee prachtige zuiltjes uitgewerkt in de bekende cosmatentechniek, waarbij stukjes kleurrijk marmer in decoratieve geometrische patronen worden geschikt. Op het rechterzuiltje is de naam van de kunstenaar vermeld, Jacobus Laurentius, die volgens de inscriptie negentien van deze zuiltjes zou vervaardigd hebben. Waar de overige zeventien zuiltjes zich momenteel bevinden, blijft een raadsel.
Tip: loop na je bezoek ook even binnen in de nabijgelegen Basilica di Santa Sabina of ga even gluren door het beroemdste sleutelgat van Rome.
Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Via deze blog delen wij onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Als je dit artikel leuk of interessant vond, deel het dan gerust met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!
Reacties