Tien niet te missen bezienswaardigheden in Sulmona

Sulmona

Sulmona is een eeuwenoude stad, gelegen in een brede vlakte aan de voet van de bergen van het Parco Nazionale della Majella. De stad kende een eerste bloeiperiode in de tijd van de Romeinen. Hier zag in 43 v. Chr. één van de bekendste Romeinse dichters het levenslicht: Publius Ovidius Naso. Zijn naam blijft onlosmakelijk verbonden met de stad, onder meer in het wapenschild met de letters S.M.P.E., een afkorting van Sulmo Mihi Patria Est (Sulmona is mijn vaderland), een uitspraak van Ovidius. Na enkele eeuwen van verval kwam er vanaf de 13de eeuw een nieuwe bloeiperiode die gekenmerkt werd door de bouw van een indrukwekkend aquaduct en een aantal grote kerken. Deze monumentale bouwwerken bepalen tot vandaag het stadsbeeld, ook al werden de meeste in de 18de eeuw grondig gerestaureerd nadat ze zwaar beschadigd werden in een vernietigende aardbeving die de stad trof in het jaar 1706.      

1. Cattedrale di San Panfilo

We starten onze verkenning van de stad bij de kathedraal gewijd aan San Panfilo, de patroonheilige van de stad. De eerste kerk die hier verrees, dateerde uit de 8ste eeuw. Ze werd gebouwd op de resten van een antieke Romeinse tempel gewijd aan Apollo. In de loop der eeuwen werd de kerk meermaals geteisterd door aardbevingen en branden en telkens weer heropgebouwd, een laatste keer na de aardbeving in 1706. De kerk heeft sindsdien een grotendeels barok interieur. Maar de sobere voorgevel vertoont nog sporen van de eerdere, gotische bouwstijl die nog herkenbaar aanwezig is in het toegangsportaal. Het portaal wordt geflankeerd door twee zuilen bekroond met een beeld van San Panfilo en San Pelino.

In de drieschepige kerk valt het licht overvloedig binnen door ramen en koepels. Het altaar vooraan bevindt zich op een verhoogd podium. Tussen de twee trappen die omhoog naar het podium leiden, laat een brede trap je afdalen naar de gotische crypte waar zich de sarcofaag bevindt met het lichaam van San Panfilo die hier ooit bisschop was.

2. Santissima Annunziata

Terug buiten wandelen we door het langgerekte park naar het centrum van de stad. We wandelen de Corso Ovidio op, de centrale winkelstraat die de stad van noord naar zuid doorkruist. Algauw bereiken we het indrukwekkende gebouwencomplex van de Santissima Annunziata. Achter de langgerekte gevel gaan een kerk en een museum schuil. Ook de toeristische dienst is hier gevestigd.

Tegen de gevel van het Palazzo dell’Annunziata staan zeven zuilen opgesteld waarop heiligenbeelden te zien zijn. In de 14de eeuw bevond zich hier een weeshuis en een hospitaal. Tegenwoordig is hier het museo civico gevestigd.

Het museum oogt wat verouderd en is niet echt bijzonder. Het omvat een bescheiden collectie archeologische voorwerpen, een collectie religieuze kunst en een zaal met traditionele klederdracht uit Abruzzo.

Je kan er ook de resten zien van een oude Romeinse villa (Domus di Arianna) die tijdens graafwerken in de kelder van het oude hospitaal werden aangetroffen.

Naast het museum betreden we de Chiesa della Santissima Annunziata. Van de oorspronkelijke kerk uit de 14de eeuw zijn geen sporen meer te vinden. De huidige kerk dateert uit het begin van de 18de eeuw en is overwegend barok.

Sulmona

De vierkante klokkentoren van de Chiesa della Santissima Annunziata is met zijn 65 meter de hoogste toren van de hele regio Abruzzo.   

3. Het standbeeld van Ovidius

De Corso Ovidio brengt ons verder naar de Piazza XX Settembre waar de Romeinse dichter Ovidius (43 v. Chr. – 17 n. Chr.) vanop een hoge sokkel mijmerend op ons neerkijkt. Ovidius, geboren in Sulmona (toen Sulmo genaamd), was een gevierd dichter die succes kende met o.m. ‘Metamorfoses’ (Gedaanteverwisselingen) en ‘Ars Amatoria’ (De Kunst van het Beminnen). Hij viel echter in ongenade bij keizer Augustus en werd verbannen naar Tomi, een stad aan de Zwarte Zee, waar hij in ballingschap stierf nadat talloze smeekbeden om naar zijn vaderland te mogen terugkeren afgewezen werden.

De naam van Ovidius is alomtegenwoordig in Sulmona. Zo houden o.a. straten, winkels, restaurants, scholen en zelfs fietspaden de herinnering aan de dichter levendig.  

4. Confetti di Sulmona

Op de Piazza XX Settembre valt de fraai gekleurde gevel op van Confetti Rapone, een gezellige winkel met een werkplaats waar sinds vele generaties confetti worden gemaakt. Deze confetti zijn snoepjes, traditioneel bestaande uit amandelnoten bedekt met een laagje gesmolten suiker. Gaandeweg werden de amandelnoten ook wel vervangen door andere noten (zoals pistachenoten of walnoten), maar ook door chocolade of stukjes gekonfijt fruit.

De eerste aanwijzingen van de productie van confetti in Sulmona dateren uit het begin van de 15de eeuw. Het zouden kloosterzusters zijn geweest die zich bekwaamden in het maken van deze zoete snoepjes. Vanaf het einde van de 19de eeuw doken in Sulmona overal fabriekjes op die de confetti op grote schaal begonnen te produceren. Rapone is één van die bedrijfjes met een lange traditie. Volgens kenners maken zij de lekkerste en meest originele confetti (o.m. met saffraan). Ze zijn inderdaad overheerlijk – daarom zijn ze ook onze persoonlijke favoriet – maar ze kosten wel beduidend meer dan de confetti van andere producenten die manifest in het straatbeeld aanwezig zijn.

De hele Corso Ovidio, de centrale winkelstraat die Sulmona van noord naar zuid doorkruist, is bezaaid met kleurrijke confettiwinkeltjes van lokale producenten zoals Di Carlo, L’Unica en vooral Pelino. Pelino heeft in Sulmona een heuse fabriek, net buiten de stad, waar ook een interessant museum is gevestigd.  

5. Aquaduct

Verder wandelend langs de Corso Ovidio bereiken we, even voorbij de klaterende Fontana del Vecchio, de resten van een oud aquaduct dat de stad in de middeleeuwen van water voorzag. Het werd in 1256 aangelegd met de bedoeling de vele bedrijfjes in te stad van voldoende water te voorzien. Het aquaduct met zijn 21 spitsbogen is over een lengte van ca. 100 meter uitzonderlijk goed bewaard gebleven. Andere delen werden door de aardbeving van 1706 verwoest en zijn inmiddels verdwenen.

Die aardbeving trof ook de kerk van San Francesco della Scarpa tegenover het aquaduct. Het fraaie portaal dat toegang gaf tot de zijbeuk is het enige dat nog rest van de oorspronkelijke, 13de eeuwse kerk. Ze geeft vandaag toegang tot een binnenpleintje.  

Onder de bogen van het aquaduct door wandelen we de uitgestrekte Piazza Garibaldi op. Hier vindt wekelijks op woensdag de markt plaats, met op de achtergrond de indrukwekkende berg Morrone.

Het laatste weekend van juli is de piazza echter het toneel voor de jaarlijkse Giostra Cavalleresca di Sulmona, een wedstrijd waarin ruiters van de verschillende stadswijken het tegen elkaar opnemen. Gezeten op een paard leggen ze zo snel mogelijk een parcours af waarbij ze onderweg op drie plaatsen met een lans door een ring proberen te steken. Er hangen telkens drie ringen met elk een verschillende diameter (10, 8 en 6 cm). De ringen met de kleinste diameter leveren de meeste punten op. Bij een gelijk aantal punten wint de ruiter die het parcours het snelst aflegt.

De wedstrijd wordt voorafgegaan door een indrukwekkende optocht door de straten van de stad. Gekleed in rijkelijke middeleeuwse kostuums defileren bewoners van de verschillende wijken van de stad achter de vlag met hun wapenschild. Tamboers, herauten en vendelzwaaiers zorgen voor extra spektakel.

;

6. Chiesa di San Filippo Neri

Aan de overkant van de Piazza Garibaldi treffen we de kerk van San Filippo Neri met een bijzondere, gotische gevel. De kerk, die dateert uit de 17de eeuw, kreeg op het einde van de 19de eeuw een opmerkelijke facelift: de voorgevel werd vervangen door een oude, gotische gevel die werd gerecycleerd van de 12de eeuwse Chiesa di Sant’Agostino die zelf onherstelbaar beschadigd was. Op het timpaan herkennen we Sint-Martinus, gezeten op een paard, die zijn mantel schenkt aan een arme bedelaar. Ook hier vertoont het interieur alle kenmerken van de barok.

7. Convento di Santa Chiara

Op de terugweg naar het aquaduct bevindt zich links de toegang tot de kerk en het voormalige klooster van Santa Chiara. Tegenwoordig biedt het kloostergebouw onderdak aan twee musea: het museum voor religieuze kunst (Museo Diocesano di Arte Sacra) en het museum voor moderne en hedendaagse kunst (Pinacoteca Comunale di Arte Moderna e Contemporanea). De collecties zijn niet uitzonderlijk. Wel de moeite is de indrukwekkende kerststal (presepe) van de hand van een lokale kunstenaar, Enzo Mosca. Hij is maar liefst twaalf vierkante meter groot en wordt bevolkt door maar liefst 558 figuren. De verschillende taferelen zijn met veel precisie en oog voor detail uitgewerkt.

8. Madonna della Tomba

Terug op de Corso Ovidio zien we even verderop de grote Chiesa di Santa Maria della Tomba. De kerk werd in de 11de eeuw gebouwd bovenop de resten van een oude Romeinse tempel die gewijd was aan Jupiter. Lokale legendes gaan er dan weer van uit dat de kerk werd gebouwd op de plaats waar ooit het huis van Ovidius stond, of dat ze gebouwd werd bovenop een heidense begraafplaats. Dat zou dan de naam ‘della Tomba’ (van het graf) verklaren. Blikvanger in de strakke en sobere façade is het mooie roosvenster. 

Ook binnen oogt de kerk sober en ietwat somber. Enkel wat versieringen op de muren, waaronder de resten van fresco’s, en een aantal beelden brengen een beetje kleur in het geheel.    

9. Celestino V

De Via della Pace brengt ons vanaf de kerk terug naar de Corso Ovidio. Daar stoten we op een bijzonder standbeeld van paus Celestinus V. Hij werd rond 1210 geboren als Pietro Angeleri in een dorpje in Molise. Op 29 augustus van het jaar 1294 werd hij op hoge leeftijd tot paus gewijd in L’Aquila. De jaren daarvoor bracht hij door als kluizenaar in de bergen nabij Sulmona. Hij stond bekend als Pietro da Morrone, zo genoemd naar de berg Morrone die de stad domineert. Aan de voet van de berg, even buiten de stad, stichtte hij een monumentale abdij, de Abbazia di Santo Spirito del Morrone. Met het standbeeld, opgericht in 2010 en gefinancierd door de inwoners van de stad, wil Sulmona de bijzondere band herdenken met ‘hun’ paus, Celestinus V. Zijn pontificaat was echter wel van korte duur: op 13 december 1294, niet eens vier maanden na zijn aantreden, nam hij ontslag uit zijn functie. De eenzame kluizenaar die hij altijd was geweest kon niet wennen aan de drukke verplichtingen die gepaard gingen met het pausschap. Hij zou worden opgevolgd door paus Bonifatius VIII die zijn hoogbejaarde voorganger overigens liet gevangen zetten uit vrees dat zijn aanhangers hem mogelijk opnieuw op de pauselijke troon zouden willen zetten. Het beeld toont Celestinus V met een engel die hem een pelgrimsstok aanreikt. Zijn pauselijke tiara ligt op de grond achter zijn troon en wordt besnuffeld door twee honden…, een verwijzing naar degenen die aasden op zijn functie.

10. Porta Napoli

Iets verderop bereiken we de Porta Napoli, het eindpunt van de Corso Ovidio en meteen ook het eindpunt van onze wandeling door Sulmona. Ze werd gebouwd bij het begin van de 15de eeuw en maakte deel uit van de nieuwe verdedigingsmuur die de zuidelijke expansie van de stad moest mogelijk maken.

.

Tot slot nog enkele extra tips.

Eettip: Sulmona telt best wel wat aardige eetgelegenheden, maar onze favoriet is zonder twijfel Cantina di Biffi (Via Marco Balbato, 1). Ze serveren er verfijnde lokale gerechten met een originele toets en de wijnkaart is uitstekend. Een aanrader!

Kooptip: naast de confetti is Sulmona ook bekend voor de aglio rosso, de rode look. Een ideale smaakmaker in heel wat gerechten.

Bezoektip: in de omgeving van Sulmona bevinden zich nog enkele mooie bezienswaardigheden. Ga zeker eens langs In de stadjes Pacentro en Pescoconstanzo. Of breng een bezoek aan de Abbazia di Santo Spirito al Morrone.


Colophon - Segesta

Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Via deze blog delen wij onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Als je dit artikel leuk of interessant vindt, deel het dan gerust met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!

Reacties