Eén van de meest levendige en nijvere stadjes van de Castelli Romani is Frascati. Gelegen op de flank van wat ooit een vulkaan was, is het vandaag eigenlijk één groot terras dat uitziet over Rome. Geen wonder dat de Romeinen hier in het weekend graag naar toe komen om even te ontsnappen uit de drukte van de stad. Dat het hier in de warme zomermaanden enkele graden koeler is dan in de zinderende vlakte is aardig meegenomen.
Frascati is overigens ook een populaire bestemming voor wie houdt van lekkere wijn. Al eeuwenlang wordt op de heuvels rond de stad aan wijnbouw gedaan. Handelaars en pelgrims op weg naar Rome hielden hier graag halt om zich in één van de vele fraschette te goed te doen aan een kruik frisse en goedkope wijn. De naam fraschette verwijst naar de frasche, een bundel twijgen die aan de gevel van een herberg werd gehangen om de toevallige passanten erop te wijzen dat de eigenaar een vat wijn had klaarstaan. Wie dorst had kon zich hier laven aan de lokale wijn. Voedsel diende men zelf mee te brengen. Dat verdiende overigens ook aanbeveling, want wie teveel wijn dronk zonder iets te eten werd algauw dronken en dat zag de herbergier liever niet gebeuren.
De mooie traditie van de fraschette wordt in Frascati nog steeds in ere gehouden. Tijdens een avondwandeling werden we aangetrokken door het aangename geroezemoes dat ons vanuit één van de steegjes bereikte. We gingen kijken en kwamen op een pleintje vol lange houten tafels en banken. Families, buren, groepjes vrienden, ouderen en gezinnen met kinderen… ze waren allen naar het pleintje afgezakt om er, in elkaars gezelschap, samen te eten. Iedereen had zijn eigen maaltijd mee, zelf thuis bereid of gekocht bij een forno, pizzeria of salumeria in de buurt. We waren terecht gekomen bij Osteria dell’Olmo, één van de schaarse authentieke fraschette van de stad. We zochten een plaatsje aan één van de tafels, bestelden een karaf wijn (5 euro voor een liter) en haalden in de buurt wat brood, prosciutto, kaas en olijven. Nauwelijks twee minuten later waren we al volop in een aangenaam gesprek verwikkeld met onze tafelgenoten: een echtpaar uit Frascati, hun vriendin uit Palermo en haar Britse vriend. Een betere inburgeringscursus is nauwelijks denkbaar.
Als je bij Osteria dell’Olmo geen tafeltje vrij vindt, en je wil toch de sfeer van de fraschette beleven, dan kan je terecht op één van de terrassen op de Piazza San Rocco. Overdag lijkt het er uitgestorven, maar ‘s avonds bruist het plein van het leven. Tip: geniet eerst van een aperitiefje in bar ‘Garage’ en pik er dan één van de eetgelegenheden op het plein uit.
Wie liever rustig op restaurant gaat, komt in Frascati overigens ook aan zijn trekken. Aan de rand van de oude stad zijn er volop eetgelegenheden. De meeste daarvan beschikken over een aangenaam buitenterras vanwaar je een mooi zicht hebt over de uitgestrekte vlakte tussen Rome en de heuvels van Frascati. Lekker eten doe je volgens de locals bij Zarazà en Il Torchio. Voor het mooiste uitzicht moet je op het terras van Il Grottino zijn.
Maak op restaurant zeker van de gelegenheid gebruik om één van de kwaliteitswijnen van Frascati te proeven. Toegegeven, de wijnen van Frascati hadden lange tijd geen al te beste reputatie. Ze dienden vooral om de enorme vraag in Rome te beantwoorden en producenten gaven dan ook de voorkeur aan kwantiteit boven kwaliteit. Onder impuls van enkele gedreven, jonge wijnbouwers werd de voorbije jaren volop ingezet op kwaliteit en dat leverde verrassend goede wijnen op. Als je tijd hebt, ga dan zeker eens één van de wijndomeinen in de buurt van Frascati bezoeken. Wij gingen langs bij Casale Vallechiesa en maakten er kennis met enkele sublieme witte wijnen. De benaming Frascati Superiore DOCG staat garant voor een heerlijke kwaliteitswijn.
Frascati verkennen van plein tot plein
Frascati heeft uiteraard meer te bieden dan lekker eten en drinken. Een verkenning van de stad begin je best op de Piazza Marconi, waar je ook parkeergelegenheid vindt. Vanop het plein heb je niet alleen een uniek uitzicht op het lagergelegen Rome in de verte, maar ook op de imposante Villa Aldobrandini die vanuit de hoogte neerkijkt op de stad. Op het plein bevinden zich de voormalige stallen van de villa, de Scuderie Aldobrandini. Vandaag huisvesten ze niet langer paarden maar een bescheiden archeologisch museum. In de omgeving van Frascati bevinden zich nog een aantal andere indrukwekkende villa’s zoals de Villa Falconieri, de Villa Torlonia, de Villa Grazioli,… Het zijn er twaalf in totaal en ze staan bekend als de ‘Ville Tusculane’. Het waren de riante zomerverblijven van adellijke Romeinse families die veelal ook kardinalen en (latere) pausen in hun midden telden. Slechts enkele van deze villa’s zijn vandaag nog voor het publiek geopend, meestal na voorafgaande reservering.
De winkelstraat Via Cesare Battisti brengt je naar de Piazza San Pietro. Hier verrijst de Cattedrale di San Pietro, een imposante barokkerk uit het begin van de 17deeeuw.
Op het plein trekt ook de monumentale fontein aan de linkerzijde van de kathedraal de aandacht.
’s Avonds komt de lokale bevolking op de trappen van de kerk bijeen om er gezellig te kletsen en om er te genieten van een laatste ijsje voor het slapengaan. De beste ijsjes vind je bij Gelateria Blanca in de nabijgelegen Via Paola, links van de kathedraal.
Langs de Via Paola bereik je de gezellige Piazza Mercato met tal van leuke winkeltjes waar je lokale specialiteiten kan proeven. Hier is ook de overdekte marktplaats gevestgd waar ’s morgens een gezellige bedrijvigheid heerst.
De Via dell’Olmo voert je vervolgens via het bisschoppelijk paleis (Palazzo Vescovile) en de Chiesa di San Rocco tot op de eerder vermelde Piazza San Rocco.
Het antieke Tusculum
Tijdens een wandeling door Frascati zie je hier en daar op historische gebouwen het wapenschild van de stad met daarin de letters SPQT, een afkorting voor Senatus Populusque Tusculum (de senaat en het volk van Tusculum). Dit verwijst naar de oorsprong van de stad. Het huidige Frascati is immers de opvolger van de beroemde en welvarende Romeinse stad Tusculum waar ooit de befaamde Romeinse advocaat en redenaar Cicero woonde. Ook de Romeinse filosoof Seneca zou er een buitenverblijf hebben gehad. Tusculum werd in de middeleeuwen, meer bepaald in het jaar 1197, met de grond gelijk gemaakt na een verbeten conflict met de stad Rome. De toenmalige inwoners vluchtten naar wat later Frascati zou worden. Het oude Tusculum raakte eeuwenlang volledig in de vergetelheid.
Een bezoek aan de archeologische site van Tusculum loont de moeite. Er zijn resten te zien van o.a. een Romeins theater, een villa, thermen, een forum en een tempel en je kan er een heel eind wandelen over de antieke Romeinse Via Sacra. Best wel een indrukwekkende belevenis als je bedenkt dat meer dan 2000 jaar geleden Cicero en Seneca over exact dezelfde weg hebben gelopen.
Tip: verlaat Frascati niet zonder de pupazza frascatana te hebben geproefd. Je vindt deze verleidelijke poppetjes met drie (!) borsten in de vitrines van elke forno en pasticceria in de stad. Opgelet: je moet wel beschikken over een stevig gebit want deze welgevormde koeken van honing, bloem en water zijn keihard. Meer info over deze pittige dames lees je in dit artikel.
Wil je geen risico’s lopen, ga dan voor één van de andere specialiteiten zoals de ciambelle al vino. Wij lieten ons verleiden door het ruime aanbod aan dolci bij de Antico Forno Molinari in de Corso San Giuseppe Calasanzio.
Ciao! Wij zijn Carl Buyck en Franka Verhoeyen, initiatiefnemers van Cosiddetto. Via deze blog delen wij onze passie voor Italië en al het moois dat dit bijzondere land te bieden heeft. Als je dit artikel leuk of interessant vindt, deel het dan gerust met jouw vrienden of kennissen. Je doet er ons een groot plezier mee. Grazie mille!
Reacties