Vijfstedentocht langs het meer van Bolsena

Het Lago di Bolsena in het noorden van de regio Lazio is het grootste vulkanische kratermeer van Italië én van Europa. Het heeft een omtrek van ca. 60 kilometer en een gemiddelde diepte van 80 meter. In het meer liggen ook twee eilandjes: Bisentina en Martana. 

Rond het meer liggen een aantal aantrekkelijke en interessante stadjes. Met de wagen kan je vlot van de ene naar de andere stad rijden en ondertussen genieten van de olijfbomen, de wijngaarden en het mooie uitzicht op het helderblauwe meer. Op deze roadtrip nemen we je mee langs vijf leuke plaatsen aan het meer. We starten in Montefiascone en eindigen in Bolsena.

Montefiascone, stad van pausen, pelgrims en wijnliefhebbers

We beginnen onze rondreis rond het meer in Montefiascone, een aangenaam stadje dat hoog uittorent boven het meer van Bolsena. Het is al eeuwenlang een belangrijke tussenstop langs de Via Francigena, de oude pelgrimsroute naar Rome. Een bezoek aan Montefiascone vergt enige fysieke inspanning want de hele stad is tegen een helling aan gebouwd.  Aan de voet van de stad vind je de Chiesa di San Flaviano waar je, behalve mooie fresco’s, ook het graf aantreft van Johannes Defuk, een Duitse bisschop, die zich hier letterlijk dooddronk aan de lokale witte wijn, met de bijzondere naam Est! Est!! Est!!!. Hier is een mooi verhaal aan verbonden dat je leest in dit artikel. Via de Porta del Borgo en de langzaam klimmende Corso Cavour bereik je het historische centrum van de stad.  

Ga zeker een kijkje nemen in de Kathedraal van Santa Margherita. Het interieur van de kerk is vrij sober, maar de koepel is bijzonder. Het is immers de op twee na grootste koepel van Italië. Enkel de koepels van de Sint-Pietersbasiliek in Rome en van de Duomo van Firenze zijn nog groter.  De omvang van de koepel wordt pas echt duidelijk als je hem bewondert vanuit het park helemaal bovenaan de stad. In dit park bevindt zich ook de toegang tot de Rocca dei Papi, de versterkte burcht waar in de loop der tijden niet minder dan 33 pausen ooit een tijdlang hebben verbleven. De hoge rots van Montefiascone, langs de gekende pelgrimsweg, was in de woelige middeleeuwen een populair toevluchtsoord voor pausen, telkens het in Rome rommelde. Vanop de Torre del Pellegrino, de enige toren van het oude kasteel die nog rechtstaat, heb je een uniek 360 graden zicht over de hele regio en dus ook op het meer. Het is de perfecte beloning voor de beklimming van de stad.   

Voor een uitgebreide verkenning van Montefiascone verwijzen we je naar dit artikel op onze blog. 

Marta, het oude vissersdorp

Zo’n 10 km buiten Montefiascone bereiken we het kleine vissersdorpje Marta. Langs de schaduwrijke boulevard aan de rand van het meer tref je een aantal restaurantjes aan waar je heerlijk verse vis uit het meer kan eten. De specialiteit is ‘coregone’, een soort baars. 

Maak zeker eens een korte wandeling door het oude vissersdorp met zijn kleine, tufstenen huizen en gezellige straatjes en steegjes vol bloemen en planten. De vissers van weleer zijn verdwenen, maar de charme is gebleven.

Als je één van de trappen of slingerende straatjes naar boven neemt, kom je uit bij wat overblijft van de Rocca, de burcht die ooit het stadje overheerste. Ze werd gebouwd in opdracht van paus Urbanus IV. De 13^deeeuwse toren met het uurwerk is goed bewaard gebleven. Later, in de 16^deeeuw, nam de invloedrijke familie Farnese haar intrek in de burcht. Op de klokkentoren kan je nog het wapenschild van de Farneses zien, met de lelie en een eenhoorn.  

De Farneses lieten tijdens hun bewind in Marta ook een kerk bouwen, een klooster en een palazzo. Vanop het plein bij de toren kan je genieten van een mooi uitzicht op het meer en op het nabijgelegen eiland Martana. Op dit eiland werd in het jaar 534 n. Chr. de koningin van de Ostrogoten, Amalasunta, gevangen gezet en later vermoord. De onfortuinlijke koningin leeft nog verder in de naam van de naar haar genoemde Via Amalasunta in het vissersdorp. In die straat kan je op huisnummer 106 de woning zien van de visser die haar vele eeuwen geleden met zijn boot naar het eiland bracht.     

Capodimonte, de ‘parel van het meer‘

We verlaten Marta en rijden verder in noordelijke richting. Onze volgende halte is Capodimonte. Ook hier hebben de Farneses hun stempel gedrukt op de stad. Reeds van ver zie je de imposante Rocca Farnese opdoemen, de hooggelegen vesting die de stad en het meer overschouwt. Het was de favoriete zomerresidentie van de familie Farnese. Ze werd in het begin van de 16^deeeuw gebouwd door Antonio Sangallo de Jongere in opdracht van kardinaal Alessandro Farnese, de latere paus Paulus III.  

Capodimonte is strategisch gelegen op een hoge, rotsachtige landtong die diep in het meer uitsteekt, waardoor de stad goed te verdedigen was. Geen wonder dat hier ook sporen werden aangetroffen van bewoning in de tijd van de Etrusken en later de Romeinen. De oude stad is aangebouwd tegen de rotswand en wordt bekroond met een lang en smal plein, de Piazza della Rocca, dat uitgeeft op de stenen toegangsbrug tot de voormalige vesting van de Farneses.

Het moderne gedeelte van de stad begint bij de jachthaven en loopt verder langs het meer. Hier vind je stranden en een aaneenschakeling van hotels, vakantiehuizen, restaurants en bars.  

Gradoli, de gracieuze stad van de Farneses

De volgende halte op onze roadtrip is het charmante, middeleeuwse stadje Gradoli. De blikvanger is – opnieuw – het Palazzo Farnese. Dit indrukwekkende en rijkelijk gedecoreerde gebouw was het huwelijksgeschenk van de eerder vermelde kardinaal Alessandro Farnese aan zijn zoon Pierluigi en zijn kersverse schoondochter Girolama Orsini. De wapenschilden van de families Farnese en Orsini werden overal in het palazzo verwerkt.  

Met een audioguide kan je de verschillende zalen van het Palazzo Farnese bezoeken, en dat is beslist de moeite waard. Vooral omdat op de bovenste verdieping een uniek museum is gevestigd met (reproducties van) kostuums uit de tijd van de Farneses, pakweg de 15^detot de 17^deeeuw.   

Als je daartoe de kans hebt, dan moet je in Gradoli eens de lokale specialiteit proeven, de Fagioli del Purgatorio, letterlijk: ‘bonen van het vagevuur’. De naam verwijst naar een aloude traditie die sinds het jaar 1600 in ere wordt gehouden. Op de vooravond van de Vastentijd komen alle inwoners van Gradoli bijeen op een groot banket waar ze samen een eenvoudige bonenschotel eten. Volgens het oude volksgeloof zouden ze hiermee zielen redden uit het vagevuur, vandaar de naam ‘Fagioli del Purgatorio’.  

Goed nieuws voor wie niet van bonen houdt waar wel van wijn. In Gradoli hebben ze ook nog een andere lokale specialiteit: de Aleatico, een zoete rode wijn, vergelijkbaar met een kwaliteitsvolle porto. Ideaal in combinatie met ciambelle al vino, zoete ronde koekjes met wijn. 

Bolsena 

We eindigen onze roadtrip in Bolsena, de ‘hoofdstad’ van het meer. Bolsena is een levendige, toeristische stad met heel wat troeven. Je kan er flaneren op de brede boulevards langs het meer. Je vindt er tal van leuke winkeltjes en lekkere eetgelegenheden in de twee corso’s, de Corso Cavour en de Corso della Repubblica, die zich door de historische benedenstad slingeren.

Maar Bolsena heeft ook interessante bezienswaardigheden. De belangrijkste attractie is de Basilica di Santa Cristina, een populair bedevaartsoord, niet alleen omdat hier de resten worden bewaard van deze vroeggestorven heilige, maar ook omdat in de basiliek ooit een wonderbaarlijke gebeurtenis heeft plaatsgevonden: het eucharistisch mirakel van Bolsena. 

Ten slotte kan je in Bolsena ook terug in de tijd reizen al dwalend door de pittoreske, kronkelende steegjes van de oude, middeleeuwse stad in de schaduw van een goed bewaard kasteel met torens en kantelen. 

Wie nog verder terug in de tijd wil, kan net buiten de oude stad de ruïnes verkennen van de oude Etruskische nederzetting die hier ooit lag. Die Etruskische stad heette Velsna en werd later door de Romeinen omgedoopt tot Volsinii, het latere Bolsena.

Voor een uitgebreide verkenning van Bolsena verwijzen we je naar dit artikel op onze blog.

---